Biljart Boeken

Met betere basiskennis en inzicht leer je begrijpen wat er op tafel gebeurt en hoe je je spel kunt verbeteren. Word je eigen leraar: evalueer je spel en pas het aan.

Twijfel je nog over je acquitstoot? Of over dik, dun, onderlangs, bovenlangs of met effect spelen? Dit boek biedt heldere uitleg, inclusief veelvoorkomende fouten bij zijeffect en onbekende technieken zoals de “haakse bal”.

Het boek bevat een overzicht om je vorderingen en opmerkingen bij te houden, met onderwerpen ingedeeld naar speelsterkte. Elk onderwerp wordt verduidelijkt met tekeningen en oefeningen. Het stappenplan “D A T” (Dikte bal 2, Aanspeelpunt bal 1 en Tempo) helpt structuur en rust in je spel te brengen.

Leer visualiseren, focus op het juist raken van bal 2, en speel met richting en lengte van looplijnen om bewuster en nauwkeuriger te spelen.

Titel: “Biljartinstructieboek Libre”
89 pagina`s, gedrukt op stevig papier, gebonden in een metalen
ringband en transparant kunststof voor- en achterblad.

Peter Oskam, biljartinstructeur A
november 2024

Meer informatie over het boek en bestelwijze:
zie deze website: biljartinstructielibre.pdf

Al wat ik weet over driebanden

Eddy Merckx is een wereldauthoriteit op gebied van drieband biljart. Hij werd 2x wereldkampioen, is wereldrekordhouder van de kortste match naar 50 punten (in 6 beurten!) en behaalde ettelijke Belgische, Europese titels en 4 maal de titel wereldkampioen landenteams met Frederic Caudron.

Hij won ook 11 World Cups en talloze tornooien in Europa, Azie en Amerika. Hij wil in dit boek AL zijn kennis over drieband delen met de lezers zodat ze van dit boek kunnen genieten en hun eigen niveau van het prachtige driebandspel zouden kunnen verbeteren.

Frans Hendrickx, de co-auteur, is een gepensioneerd succesvol ondernemer. Hij is zelf al 10 jaar een gepassioneerd driebandspeler. Samen met Eddy Merckx won hij een Nationaal Tournoooi voor achtervolging per ploeg in België in 2015,

Het boek is in het Nederlands EN in het Engels (vertaling door Bert van Manen). Het is een hard cover,formaat 17 x 24 cm met 270 pagina’s. Het bevat meer dan 200 illustraties en foto’s in 4 kleuren.

De illustraties zijn gemaakt met een door een Nederlands IT ingenieur speciaal voor dit boek ontwikkeld computer programma, een Progressive Web App, dat op elke figuur de looplijnen van bal 1 en bal 2,het effekt op bal 1,de dikte op bal 2,de klos zones en de vertrek-,de aankomst- en mikwaarden aangeeft.

Het boek is verkrijgbaar voor € 49,50 via https://www.alwatikweetoverdriebanden.com

Mingaud redde het leven van Napoléon

Ruim twee (!) eeuwen na zijn ontdekking was er vrijwel niets bekend over de uitvinder van de pomerans, het onontbeerlijke stukje leder aan het uiteinde van de biljartkeu. In talloze publicaties sindsdien tuimelden auteurs over foutieve jaartallen, gebeurtenissen en . . . zelfs de naam van François Mingaud: de ontdekker van de pomerans. Rond zijn figuur heeft altijd een waas van geheimzinnigheid gehangen. Door uitvoerig onderzoek in archieven in Frankrijk, Engeland en Nederland is de auteur van deze uitgave erin geslaagd,het grootste deel van het leven van deze Fransman aan de oppervlakte te brengen.

Op zijn minst een boeiend leven leidde de uit Zuid-Frankrijk afkomstige François Mingaud (1771-1847). In 1790 pareerde hij op Corsica volgens zijn zeggen zelfs een sabelstoot, die bestemd was voor de later tot keizer gekroonde Napoléon Bonaparte. Nog tijdens zijn militaire carrière, maar vooral daarna – van ca 1798 tot 1804 – ging Mingaud als artiest door het leven: het toneel en de danskunst hadden zijn belangstelling en hij heeft zelfs een aantal composities van muziekstukken op zijn naam staan. Dat hij zich de militaire titel Ancien Capitaine d’Infanterie au Service de France aanmeed, kan overigens op zijn minst twijfelachtig worden genoemd.

In mei 1804 werd Mingaud in Den Haag gearresteerd, verdacht van een complot: hij werd min of meer door de Engelse regering gedwongen om in Parijs een aantal personen te bevrijden, die erop uit waren Napoléon te vermoorden. Liefst tien jaar verbleef hij vervolgens in een tweetal gevangenissen in Parijs. Daar deed hij zijn ontdekking: de tot dan toe bekende biljartboeken waren bij wijze van spreken in één klap waardeloos geworden.

Mingaud trad drie maal in het huwelijk: met een Française (in 1794), met eenEngelse (1803) en tenslotte – op 64-jarige leeftijd – in 1835 met een Nederlandse: Jacoba Wilhelmina Helena Hegelmeijer uit Rotterdam. De laatste 15 jaar van zijn leven bracht de Fransman in de Nederlandse havenstad door.

Dit boek verhaalt tot in details over zijn interessante leven. Auteur van deze publicatie is Cees Sprangers (geboren in 1949 in Dongen). In 2011 verscheen van zijn hand het 815 pagina’s tellende ‘Encyclopedie van de Ereklasse’, een jubileumboek naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van de KNBB. Zijn jarenlange wens, om ooit nog eens het leven van François Mingaud te ontrafelen, is met het verschijnen van deze uitgave bewerkstelligd.

Boektitel:                           ‘Zoektocht naar François Mingaud’
Auteur:                              Cees Sprangers
ISBN-number:                    978-90-816595-6-7
Aantal pagina’s:                260
Aantal afbeeldingen:          circa 170
Prijs per exemplaar:           € 27,50 (excl. portokosten)
Portokosten Nederland:      €   6,50 per exemplaar
Voor informatie:                ceessprangers apestaartje home.nl

Vanaf 2012 zijn er meer dan 1500 Easy Diamonds hardcopy’s verkocht. Van de laatste uitgave, Easy Diamonds Excellent, gingen er alleen al 600 boeken over de toonbank.

Easy Diamonds bestaat uit meerdere systemen.

Het ‘grote’ systeem, wat het meeste voorkomt, lang-kort-lang, heeft 3 onderdelen. Namelijk het 3-band, het 4-band en het 5-bandsysteem. Deze gebruik je voor losse-bandpatronen maar ook als je van bal 2 speelt. Ook is er hier aandacht voor het 3-bandsysteem zonder effect, het snelheidsysteem, de harmonica, de 5-13-20 lijnen en het zogenaamde kort-lang-kort systeem.

Easy Diamonds is ontwikkelt omdat ik vind dat vele andere systemen erg moeilijk te leren zijn. Deze zijn vaak zeer uitgebreid en daardoor minder toegankelijk voor vele driebandenspelers. Easy Diamonds is gemakkelijk te leren voor iedereen. Nu zeker met dit E-book. Alle Easy Diamonds systemen die hier behandeld worden zijn goed te oefenen. Dit Easy Diamonds Exemplaar is tevens uitgebreid met simpele trucs om je seriespel te verbeteren. 

Inhoudsopgave:

1: Easy Diamonds lijnen.
2: Easy Diamonds 4 band systeem.
3: Easy Diamonds 5 band systeem.
4: Easy Diamonds 3 band systeem.
5: Easy Diamonds van de bal.
6: Easy Diamonds bonus systemen.
7: Easy Diamonds Plus.
8: Easy Diamonds seriespel.

Easy Diamonds is vormgegeven en geschreven door Frans van Schaik.
Bezoek de website voor meer informatie: www.easydiamondsshop.nl

Ja, dat hoor ik nog weleens als ik zeg dat ik biljarter ben. Die uitspraak doet geen diepgaande kennis over het biljartspel vermoeden en dat is ook helemaal niet noodzakelijk om dit boekwerkje te kunnen lezen. Het is een boekje met een geringe hoeveelheid juiste informatie over het edele biljartspel, maar merendeels gevuld met onzinnigheden over datzelfde biljartspel.
Er wordt niet ingegaan op het ‘anker-kader’, het ‘fantasie-classique’ of op andere ingewikkelde spelsoorten. Ook het populaire ‘snookeren’ blijft buiten beschouwing. En dat is, binnen het kader van dit boekje, ook niet nodig.
Het is niet meer dan een weergave van sommige, al dan niet echt gebeurde, nogal vreemde of hilarische omstandigheden binnen het ‘carambole biljarten’ en soms ook daarbuiten.
Ik hoop, dat ook de niet-biljarter er genoegen aan zal beleven.

Titel: Ik weet toevallig dat het laken groen is…
ISBN-nr.: 978-94-6260-7774
Uitgeverij De Graveinse Abeel, Amsterdam
Paperback, 235 pagina’s
Afmetingen: 314 x 254 x 27 mm.
Gewicht: 450 gr.

Hoe boek kan besteld worden bij Bol.com.

MORE Easy Diamonds is bedacht om de looplijnen van de bal goed te leren.  Het zijn biljartsystemen welke gemakkelijk te leren zijn en sommige van losband geleerd dienen te worden maar uitermate geschikt zijn om te gebruiken van de 2e bal afspelend. Dit boekje, MORE Easy Diamonds, bestaat uit 10 delen. Het 1e deel is uitsluitend te gebruiken voor kruisstoten en driehoeken die een aankomst op de 4e band hebben dichtbij de hoek tot de 1e diamond op de korte band. Het zogenaamde hoek/30 systeem.  Deel 2 is alleen te gebruiken voor aankomsten op de 4e band van verder dan de 1e diamond op de korte band. Het zogeheten hoek hoek systeem. Deel 1 en 2 wordt altijd afgestoten met een lange afstoot met maximaal effect en recht door de bal heen. Voor het tempo is het bepalend waar de 3e bal ligt. Je speelt altijd het tempo dat de speelbal ongeveer 2 meter verder gaat dan dat de 3e bal ligt.
Deel en 1 en 2 zijn gebaseerd op het blokjes systeem en vanaf bepaalde posities gaat dat systeem namelijk niet meer op. MORE Easy Diamonds heft die problemen op en is vanuit elke positie te spelen. Nu uitgebreid met 8 andere driebandsystemen.
MORE Easy Diamonds is in eerste instantie geschreven ter ondersteuning van de lessen, maar kan ook prima bij uw individuele training gebruikt worden. Iedereen kan het leren.

MORE Easy Diamonds – € 37,50
Schrijver: Frans van Schaik
Uitgegeven in eigen beheer door Biljartschool Holland.
Hardcover, glossy, 34 pagina’s met 44 afbeeldingen.
Nadere (bestel-)informatie zie: www.easydiamondsshop.nl

More Easy Diamonds is er een van een serie boeken van Frans. Easy Diamonds 1/5, Easy Diamonds 1/10, More Easy Diamonds, Easy Diamonds Losse Band en de laatste Easy Diamonds Excellent (2017)

“Het Tijdperk Blomdahl” kwam in het Engels uit in Juni 2014, en op verzoek van een aantal biljarters in Nederland en België heeft de schrijver Bert van Manen het vertaald. De titel? Natuurlijk zijn er in de afgelopen dertig jaar meer geweldige spelers geweest, maar in Bert’s ogen is Blomdahl de natuurlijke troonopvolger van Raymond Ceulemans. Hij heeft het spel vernieuwd, de lat nog hoger gelegd. Geen van zijn concurrenten komt ook maar in de buurt bij zijn 42 World Cup overwinningen.
Het boek bevat een lang interview met TB, waarin hij vertelt over zijn drie grootste concurrenten: Ceulemans, Jaspers en Caudron.
De columns over driebanden die het boek verder vullen, werden voor een deel eerder gepubliceerd op Facebook.
“Het Tijdperk Blomdahl” is ook een naslagwerk: U vindt alle uitslagen van alle World Cups sinds 1986, en de resultaten van grote toernooien als Spa, Agipi, Viersen en Crystal Kelly.
Een tiental instructieve diagrammen is met name bedoeld voor de gevorderde speler. Ook zijn er artikelen over het materiaal: tafels, ballen, keus, systemen. Maar waar het echt om draait: de grote spelers. U vindt portretten van Merckx, Zanetti, Kasidokostas, Piedrabuena, Forthomme, Klompenhouwer en vele anderen. Uiteraard komen ook de heren Caudron en Jaspers regelmatig aan het woord.

In dit boek wordt het diamondsysteem door de auteur op een duidelijke en voor iedereen begrijpelijke manier uitgelegd aan de hand van vele voorbeelden en tekeningen.

In dit boek vindt u o.a. informatie over:

• Hoe de klos te vermijden.
• Hoe een ¨op en neer¨ te spelen.
• Diverse speciale ballen en technieken.
• Bruikbaar op zowel een kort als lang biljart zonder onnodige compensaties d.m.v. de teststoot.
• Systeem 3 band , 4 band en vijfband, renverse etc.etc.
• Welk effect en hoe de juiste afstoot te oefenen.
• Uittellen van driehoeken en berekenen bij het spelen  via een bal.
• Diverse plaatsingstoten om over te houden en een serie te maken.

Modern biljarten
Hard- of softcover , 83 pagina’s met 136 tekeningen
Geschreven in 2011 – uitgebracht in 2014
Meer informatie: zie website

De oorsprong van het biljartspel is in nevelen gehuld. Het meest lijkt het nog op een amalgaam van verscheidene antieke en middeleeuwse balspelen die tijdens de Renaissance samenvloeiden tot een spel op een omrande tafel gespeeld met twee ivoren ballen voortgeslagen door houten biljartstokken. Een spel voor koningen, koninginnen, de adel, edelmogende burgerheren en niet te vergeten de clerus en waarbij vaak zwaar werd gegokt. Het spel won snel terrein. Koffiehuizen, musico’s, sociëteiten, bierlokalen en tenslotte de grandcafees schaften zich – om haar clientele te behagen – in de I8e en 19e eeuw aanvankelijk een, later meerdere biljarttafels aan. Cafeetjes en kroegen konden niet achterblijven. Niet in het minst gevoed door de vele demonstraties van professionele biljartspelers uit het binnenland en verre buitenlanden werd het biljarten populair bij de middenklasse en tenslotte de gewone werkman. De opkomst van het verenigingsleven vanaf het eind van de 19e eeuw leidde tot de oprichting van vele biljartclubs, waar men zich met gelijkgestemden in de avonduren kon verpozen. Rijke verenigingen soms, veelal aangesloten bij de in 1911 opgerichte Nederlandse Biljartbond. En voor de arbeiders waren er de armeluiclubjes, al of niet onderdeel uitmakend van plaatselijke categorale koepels. Het spel floreerde vooral in de vijftiger en zestiger jaren van de afgelopen eeuw, maar raakte de laatste decennia in de grote steden – en zeker Amsterdam – door vergrijzing en gebrek aan nieuwe aanwas langzaam in de versukkeling. De komst van het pool en snooker kon het tij niet keren. Verenigingen werden opgeheven, orchieven bij het grof vuil gezet. Hoogste tijd om ontstaan en ontwikkeling von het spel vast te leggen en voor het eerst in een ruimer verband te plaatsen.

Over de schrijver: Frans van Lingen (Amsterdam, 1948 -), zelf een telg uit een familie van schrijnwerkers en biljartmakers verzamelde gedurende twee decennia veel, bijna verloren gewaand archiefmatieraal en verwante parafernalia van meerdere Amsterdamse biljartverenigingen. Dit leidde tot een overzicht van het spel waarbij de nadruk niet alleen ligt op de bekende namen maar ook op de maatschappelijk – culturele context waarbinnen het spel werd en wordt gespeeld, en waarbij de hoofdstad lange tijd voor zichzelf een leidende rol opeiste. Hij is beheerder van het archief van de Amsterdamse biljartvereniging H.E.T.-E.Y (1922-) en de vereniging Insulinde (1911-). Onderdeel van dit archief is een unieke verzameling foto’s en biljartaffiches uit de twintiger en dertiger jaren van de afgelopen eeuw welke hier voor het eerst integraal worden getoond.

Frans van Lingen – Amsterdam 2014 i.s.m. U2pi
ISBN: 978-90-8759-414-6
Hardcover A4-formaat, 514 pagina’s.
Ca. 450 illustraties, waarvan ca. 60 in kleur.
Oplage slechts 30 exemplaren – gesigneerd.

Dit werkelijk prachtige boek kost € 59,00 (inclusief verzendkosten a € 6,75) en is rechtstreeks bij de schrijver  te bestellen via e-mail: e.van.lingen@online.nl
Mei 2017: de tweede druk van het boek is verschenen en uitgebreid naar 600 pagina’s. Kijk hier voor meer informatie.

Ludo Dielis was de meest complete biljarter aller tijden. Hij stond aan de absolute top in alle biljartdisciplines, zowel in het vrijspel, de kaders als het bandstoten. Dielis is en blijft bovendien, na Raymond Ceulemans, de beste biljarter ter wereld. Hij werd 9 keer wereldkampioen, 22 keer Europees kampioen en 39 keer Belgisch kampioen.In dit boek vertelt Ludo op zijn typische manier zijn levensverhaal, trots maar bescheiden, humoristisch en ontroerend. De biografie puilt uit van de biljartverhalen over spannende wedstrijden en van knotsgekke anekdotes, die nu en dan overgoten worden met Ludo’s indringende biljartfilosofie en -analyses.Maar het boek gaat ook over Ludo’s jeugd – hij kreeg op zijn vijftiende een biljarttafel op zijn slaapkamer -, over zijn vriendschappen met onder meer Raymond Ceulemans en met de Japanner Nobuaki Kobayashi, zijn nevenactiviteiten als zakenman en zijn kijk op verleden, heden en toekomst. Alex Van Haecke is auteur, regisseur en acteur. Hij schreef onder meer 35 theaterstukken waarvan enkele ook als boek verschenen, zoals Met de Red Star Line naar Amerika. Hij kent Ludo Dielis al sinds 1974.

ISBN: 9789057204975
Uitgever: Linkeroever Antwerpen, Amsterdam: Houtekiet, 2013
181 pagina’s 22 cm.

Psychologie en biljarten betreft een verzameling van 10 columns die eerder zijn gepubliceerd op de website van het district Duinstreek van de KNBB. In de columns worden de psychologische achtergronden verklaard van ons gedrag aan de biljarttafel. Onderwerpen als afreageren, projectie, narcisme, faalangst, blinde vlek en lichaamstaal komen uitgebreid aan de orde. Waardoor kenmerkt zich dit gedrag, wat zijn de oorzaken daarvan en hoe kunnen we er beter mee omgaan? In het laatste hoofdstuk Mind Tuning worden tips gegeven om door middel van concentratie en “loslaten” beter te gaan biljarten.

Bindwijze : Zachte kaft (Paperback)
Formaat : A5
Aantal pagina’s : 54
Kleur : Zwart/Wit

Sociëteit de Harmonie in Groningen heeft een groot aantal leden voor de biljartclub. Leden die actief biljarten, maar ook actief biljartles krijgen. Op veler verzoek hebben een drietal leden een handzaam, informatief en doordacht hulpmiddel ontwikkeld om te kunnen oefenen na afloop van de lessen. Want een boekje voor de echte beginners was er eigenlijk niet.

De totale opzet van dit biljartboekje is uitgewerkt door drie leden van de Sociëteit de Harmonie. Initiatiefnemer en schrijver is Wim Visser, met digitale ondersteuning van Ton de Jong en een substantiële bijdrage van bondsinstructeur en bondsridder Hidde van der Bijl. De makers zijn er van overtuigd dat dit boekje zijn weg zal vinden onder de leden en de biljartleraren van de Sociëteit. Zij hopen dat ook veel anderen er gebruik van zullen maken.

ISBN 978-90-9026718-0
Idee, auteur en samensteller: Wim Visser
Sociëteit de Harmonie Groningen – 2012
A6-formaat -175 pagina’s stevig glanspapier.

(red.) Het boekje is A6-formaat, met ringen aan de bovenzijde en de breedte is zo gemaakt dat deze precies op de rand van het biljart kan liggen. Dit boekje is, in mijn ogen, een prima opvolger van het prachtige oefenboek van Gerard Klinkert uit 1983. Daar wordt nog steeds veel naar gevraagd, maar het is helaas niet meer verkrijgbaar. Dit biljartoefenboekje van de Sociëteit de Harmonie is te koop in hun biljartwinkel voor € 19,95 (voor leden van de Sociëteit) of € 23,95 (voor niet-leden) of is te bestellen door een e-mail te sturen naar secretaris@societeitdeharmonie.nl (de kosten zijn dan ongeveer € 27,80 voor niet-leden in Nederland en € 33,40 voor Europa). Een voorbeeld van het boekje kunt u hier bekijken en ik kan het u van harte aanbevelen.

Historie van de Nederlandse biljartsport, geschreven door Cees Sprangers, uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond, met o.a. een uitgebreid overzicht van biljarters die de afgelopen 100 jaar deelnamen aan de kampioenschappen in de Ereklasse, het ontstaan van de KNBB en de ‘professeurs de billard’ en een beschouwing van de jaren 1940-45.

– 815 bladzijden
– Taal: Nederlands
– ISBN 9789081659512

KNBB 100 jaar – Hans Coolegem (2011) *

De biljartsport is al eeuwen oud. Een uitermate boeiende geschiedenis van de sport kreeg nog meer inhoud vanaf het moment dat in 1911 de Nederlandsche Biljartbond (NBB) werd opgericht. Er kwam structuur door het initiatief van zeven vooruitstrevende biljartverenigingen.

Vanaf dat moment kwam het georganiseerd biljarten in zwang. De aanwas van duizenden leden zou echter pas in het begin van veertiger jaren tot stand komen. Door de vele bijzondere prestaties van onder andere Piet van de Pol, Hans Vultink, Henk Scholte, Tiny Wijnen, Jean Bessems, Jos Bongers, Raimond Burgman en Dick Jaspers groeide de vanaf 1951 tot Koninklijke Nederlandse Biljartbond (KNBB) verheven organisatie uit tot meer dan 30.000 leden, waarin niet alleen ruimte was voor carambole maar ook voor snooker en pool.

Bij het 100-jarig jubileum van de Koninklijke Nederlandse Biljartbond is het goed om nog eens terug te kijken op een eeuw top- en breedtesport, met al de maatschappelijke veranderingen die zo’n episode met zich meebrengt. Want de verschillen tussen een eeuw geleden en nu zijn gigantisch. Alleen dat is al een boeiend aspect van het honderd jarig bestaan van de biljartbond.

1e druk, 2011
ISBN-nr.: 978-90-75352-90-0
Uitgever: Coolegem Media – Rotterdam
192 pagina’s – hard cover

Humor en Biljarten (en andere verhalen) is een verzameling verhalen over komische situaties bij het biljarten, bijzonder gedrag van spelers en bestuursleden, grappige ervaringen thuis of op het werk, of gewoon pure blunders waar met enig leedvermaak naar verwezen wordt. Opgeschreven door de jaren heen door net even anders naar het leven te kijken. Humor ligt op straat en wie goed kijkt, wordt daar dagelijks mee geconfronteerd. De personen in het boekje zijn allemaal verzonnen, tenzij het de auteur zelf betreft.

Humor en Biljarten door Hans Eekels
Bindwijze : zachte kaft (paperback)
Formaat : 56 pagina’s A5
Kleur : Zwart/Wit
Prijs: € 9,95

Ethiek en Biljarten gaat over gedrag aan de biljarttafel. Een analyse van biljarten als sport en als spel. Normen en waarden, sportiviteit en ethische regels die eigenlijk vanzelfsprekend zijn. De biljarter en zijn talenten, zijn hobby en zijn gedrag. Wat bindt ons nu werkelijk. Ethiek en Biljarten stijgt uit boven de wekelijkse gang naar de club en zet u aan het denken. Gedraag ik mij sportief of niet. Niets meer en niets minder.

Ethiek en Biljarten door Hans Eekels
Bindwijze : zachte kaft (paperback)
Formaat : 65 pagina’s A5
Kleur : Zwart/Wit
Prijs: € 9,95

Uitermate geschikt boek voor de beginnende biljarter en een uitstekend naslagwerk voor gevorderden die het RC systeem willen leren.

Met duidelijke illustraties van biljartspel-figuren met bijbehorende theorie van het RC-merkpenpuntensysteem, vernieuwde omslag, een voorwoord en raadgevingen van de grootmeester, foto’s uit het privé archief van Ceulemans, palmares van de grootmeester aangevuld met bijzondere titels, weergegeven in zes talen.

Kortom, meer een historisch document dan een boek!

Biljartfiguren met duidelijke uitleg:
– van kort naar lang of vanuit een hoek
– van lang naar lang
– theorie van de stootbeelden met kerend effect
– losse bandstoten
– serie stoten
– praktisch gedeelte en moeilijke stoten

pagina’s 471 hard cover
gewicht 2,2 Kg
talen: Nederlands – Engels – Spaans – Frans – Duits – Japans
ISBN-nummer: 978-90-205-2859-6

Cas Juffermans is een autoriteit als het op schrijven van instructieboeken voor biljarten aan komt. Van zijn hand verschenen al verschillende biljartboeken.

In juni 2007 verscheen zijn nieuwste uitgave Beter Biljarten. Een boek speciaal bedoeld voor spelers(sters) die tussen de 1.00 en 10.00 moyenne libre spelen en graag hun spelniveau willen verhogen.

Beter Biljarten door Cas Juffermans.
Aantal pagina¹s: 176
ISBN 978-90-75352-72-6
Prijs € 27,50 (portikosten € 2,64)

Bent u geïnteresseerd? U kunt HIER klikken om Beter Biljarten te bestellen. Beslist de moeite waard!

Tüzül Biljart Systemen is een boek voor de driebandliefhebber. Het ontstond met de steun van veelvoudige wereldkampioen Torbjörn Blomdahl en Semih Sayginer. Het bestaat uit twee hoofdstukken: Tüzül Systemen met en zonder effect.

Meertalig boek: Turks, Engels, Nederlands, Frans, Duits en Spaans.

1e druk 2003
ISBN-nr.: 90-75352-38-7
150 pagina’s – paperback

Raymond Ceulemans in zijn sport een fenomeen is, weet iedereen binnen het driebanden. Als speler presteert hij nog op topniveau en derhalve is de concurrentie, ondanks zijn leeftijd, nog niet van hem af. Reden voor de Noordhollandse sportjournalist Wim Kleine om eens een boek over Raymond Ceulemans te schrijven. De Belg vertrouwde Wim Kleine veel toe, zodat de biljartliefhebber er meer van maakt dan alleen maar een opsomming van de successen van Raymond Ceulemans. Een leuk boekje, dat onmisbaar is voor de echte driebandenliefhebber en de Raymond Ceulemans bewonderaars in het bijzonder.

Uitgeverij West Friesland, Hoorn
ISBN-nr.:: 9789020525519
Paperback – 92 pagina’s

Met medewerking van Jean-Michel Fray, een specialist van de physica van het biljarten, en Frans Van Kuyk, de beste specialist van systemen in het driebanden bracht Frédéric Caudron een boek uit: “Biljart in ontwikkeling”. De technische basis van het spel wordt eerst uitgelegd, dan worden de essentiele technische kenmerken voor een betere speler gedetailleerd: klotsen, positiespel, systemen. De studie in het boek is aangevuld met een hoofdstuk over statistieken van het spel. Dit boek is even goed voor beginners als voor betere spelers, en zal u begeleiden bij het verbeteren van uw spel.

Stany Buyle houdt zich sedert jaren bezig met onderzoek naar het psychologische aspect bij biljarten. In zijn boek “biljart speel je tussen de oren” behandelt hij uitvoerig zaken zoals concentratie, training, zelfhypnose, stressbeheersing, wedstrijdmentaliteit en materiaal. Amandus Staes en Peter De Backer verleenden hun medewerking respectievelijk in verband met artistiek biljart en golfbiljart

Biljart speel je tussen de oren
Auteur: Stany Buyle – 1999
Nieuw gebonden hardcover
156 pagina’s / 11 foto’s / 127 afbeeldingen
Distributie: Biljart Thissen NV – Antwerpen
Wettelijk depot nummer: D/1999/8666/1

Samen met topmerken Simonis, Artemis, Longoni en D&K Electronics heeft Van Ooy Billiard Supplies het zogenaamde Moyennetafelboekje uitgebracht. In de tijd dat nog niet iedereen met een zakjapanner over straat ging was dit een handig hulpmiddel om snel het zojusit gespeelde moyenne van iemand op te zoeken.

Bovenaan de pagina’s worden de caramboles van 1 tot en met 500 weergegeven en daaronder is dan van 1 tot en met 100 beurten het moyenne af te lezen. Zoals gezegd; een handig hulpmiddel uit vervlogen tijden.

107 pagina’s
A6 Paperback

Zoals dit moyenneboekje zijn er vergelijkbare versies verschenen, zoals bijv. het Handicap Punten-Stelsel van onbekende uitgever en jaar en de voorloper van het hiervoor genoemde Simonis Moyennetafel waarvan het uitgavejaar eveneens onbekend is.

Onlangs heb ik het boekje “Praktische biljartkennis deel 3 – Driebanden” eveneens van Gerard Klinkert gekocht. Hij is biljartinstructeur van de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond. Van zijn hand verschenen ook deel 1 (voor beginners en iets gevorderden), deel 2 (voor gevorderden) en deel 4/5 (kader 38/2 en bandstoten). Inmiddels heb ik ook de andere delen aangeschaft.

In dit deel – Driebanden – vertelt Gerard onder andere over de spelregels, het materiaal en hun verzorging, de standaardstoten, etc. Bovendien komen twee rekensystemen aan de orde die u in staat stellen om een carambole met grotere zekerheid te maken, dan wanneer u hem op louter gevoel zou spelen. Deze zaken worden in ruime maten ondersteund door tekeningen van de schrijver zelf. Na het bestuderen en beoefenen van de geboden leerstof, heeft u een goede basis gelegd, om het driebandenspel met succes te spelen.

Geinteresseerd in deze boeken? Ga naar het bestelformulier op de site van Gerard Klinkert.

Het centrum van het uitgaand publiek in Stad en Provincie; de bakermat van de biljartsport in Nederland. Hier werd de grondslag gelegd voor de verdere ontwikkeling van onze sport, werden de eerste grote nationale en internationale wedstrijden georganiseerd door de “Groninger Biljartclub”, de eerste biljartvereniging in Nederland en vierde Roelf Bierling zijn grootste triomfen.
Bij gelegenheid van het 100 jarig bestaan van de Groninger Biljartclub in 1997 is dit boekje uitgegeven.

Paperback 83 bladzijden.

Ruim voor de eeuwwisseling heeft de bekende KNBB biljartinstructeur Pierre Adams zijn lesstof voor de beginnende en (ver)gevorderde biljarter in boekvorm gegoten. Duidelijk is te zien dat de pagina’s afkomstig zijn van een thuisprinter, maar dat maakt de inhoud beslist niet minder interessant.

Biljartschool Davids heeft er een schitterend, klassiek gebonden exemplaar van laten maken (geen paperback), met veel biljarttips in het libre en kader. Zeker voor beginnende spelers een waardevol boek ter aanvulling op de biljartlessen. Gevorderden zien nu op eenvoudige wijze uitgebeeld hoe een serie op te bouwen inclusief de série américaine.

Maar liefst 171 pagina’s met uitgebreide tekeningen en beschrijvingen: de biljartliefhebber zal erbij smullen!! Tal van verzamel-, kader- en eenvoudige fantasiestoten completeren verder deze prachtige uitgave.

Biljarten is een van de meest populaire sporten in Nederland en België. In elk café van enige standing staat wel een biljart en daarnaast kennen we nog de echte biljartcentra, waar allerlei vormen van biljart worden gespeeld. Toch hebben de meesten van ons nooit werkelijk biljarten geleerd. We hebben het moeten stellen met enkele tips van een vriend, vader of echtgenoot. Dit boek is – op basis van een bestaande basiscursus voor jeugdige biljarters – juist geschreven om in deze leemte te voorzien.

Biljarten besteedt veel aandacht aan de juiste houding en keuvoering, legt de diverse stootbeelden aan de hand van foto’s en tekeningen zo duidelijk mogelijk uit en biedt oefenmateriaal aan.Het geeft u dus een kijkje achter de schermen en leert u de eerste technische beginselen van het biljarten. Het wil u vooral laten zien dat biljarten geen kwestie is van ‘op goed geluk’, maar van inzicht, techniek en veel oefening.

Op die manier zult u als recreatiebiljarter en als wedstrijdspeler veel meer plezier aan uw sport gaan beleven.

Uitgever: Helmond Sport en Spel
ISBN-nr: 90 252 9479 0
Paperback, 80 bladzijden.

Libre, bandstoten, kader en driebanden vormen de vier hoekstenen van de biljartsport.
Elke biljartdiscipline kent haar eigen beoefenaars en fans. Het kaderspel wordt erkend als de dragende hoeksteen, waarin alle facetten van het carambolebiljarten terug te vinden zijn.
De kaderspeler moet gevoel hebben voor de subtiliteit van het libre, de plaatszuiverheid van het bandstoten, en de beheersing van de verzamelstoten en een goed gespeelde kaderpositie.
Cas Juffermans behandelt o.a.: oplossingen voor veel voorkomende kaderproblemen; uitwerkingen van bekende kaderpatronen met herstel- en plaatsingsstoten; aandacht voor de opbouw van het seriespel. Aan de hand van duidelijke verklarende tekeningen en afbeeldingen in zwart-wit worden de besproken onderwerpen toegelicht.

Titel: Basisboek Biljart Kader 38/2 / Posities – Seriespel – Oefenstof
ISBN-nr.: 9051213719
Uitgever: Tirion Sport
Bijzonderheden: 175 pagina’s, met illustraties, harde kaft
Formaat (hoogte): 23 cm

In geen land ter wereld wordt de biljartsport zo intensief beoefend als in Nederland. Vooral de laatste jaren is de belangstelling van tienduizenden mensen voor dit spel als wedstrijd- en recreatiesport enorm toegenomen.

De thans beschikbare boeken ontnemen de biljartliefhebber veelal het genoegen van het spelen. Te snel wordt overgegaan naar complexe theoriën en onhandzame spelpatronen. Er is niets voorhanden om vanuit een beperkte voorkennis enige spelopbouw zelfstandig te realiseren. Veel biljartlectuur is te complex voor de speler tussen een moyenne van 1.00 en 10.00 gemiddelde.

Dit basisboek gaat uit van vereenvoudiging van de systematiek, overzichtelijke presentatie, één spelmodel per bladzijde, vereenvoudigen van de stootvorm(en), spelmodellen bruikbaar maken zonder exentrieke aanduidingen. De talloze situatietekeningen beelden telkens opnieuw het wezenlike moment van elk stootbeeld uit.

ISBN-nr. 90-5121-033-7.
Gebonden – hardcover.
Uitgever 5e druk: Tirion Sport Baarn 1993
Eerder uitgegeven door Elzevier Amsterdam 1986

Na de succesvolle basisboeken Biljarten en Biljartspelsoorten besluit Cas Juffermans zijn serie met het basisboek bandstoten. Bandstoten is immers de voedingsbodem van alle biljartvormen. In Bandstoten wordt veel aandacht besteed aan oefenmogelijkheden. Daarbij wordt uitgegaan van veel voorkomende praktijkproblemen. Aandacht wordt ondermeer besteed aan: één- en tweebandstoten, verzamelposities aan de band, losse bandstoot op afstand, massé en plaatsing, puntensysteem (eenvoudig). Al deze spelvormen zijn voorzien van creatieve en verrassende oplossingen.

ISBN-nr.: 9789051212150
Uitgever: Tirion Sport
Gebonden – Hardcover
176 pagina’s

Biljartspelsoorten is het vervolg op het zeer succesvolle Basisboek Biljarten. In dit basisboek wordt de nadruk gelegd op de behandeling van de spelsoorten bandstoten, driebanden en kader 38/2 voor de kleine matchtafel (1,15 m x 2,30 m). Ruim aandacht wordt besteed aan wijking en klotsstoten, verzameltechniek, losse bandstoten, ontmoetingsstoten, rappeleren, afstandstoten. Net als in het Basisboek Biljarten biedt ook Biljartspelsoorten ruime oefenmogelijkheden en wordt uitgegaan van veel voorkomende praktijkproblemen. Al deze spelvormen zijn voorzien van creatieve en verrassende oplossingen. Er worden meer dan 250 spelsituaties behandeld. Cas Juffermans heeft een 30-jarige speelervaring, verzorgde cursussen voor de jeugd en geeft nu instructie aan beginners en gevorderden.

Titel: Basisboek Biljart Spelsoorten/ Bandstoten, Driebanden, Kader38/2
ISBN-nr.: 905121099
Uitgever: Tirion Sport
Bijzonderheden: 175 pagina’s, harde kaft

Bij gelegenheid van het 50-jarig bestaan van KNBB district Oss in mei 1990 is een prachtig boek uitgegeven met alle hoogtepunten uit 50 jaar biljartsport in Oss en omgeving. Van Osse Centrale Commissie (O.C.C) tot District “Oss” KNBB. Alle districtskampioenen uit 50 jaar tijd zijn er in opgenomen. Een prachtige naslag voor de liefhebber.

Paperback A4 formaat.
108 pagina’s
Diverse foto’s en cartoons

Jean Verworst heeft in de jaren 80 menig biljartspeler van wereldniveau zijn puntensysteem bijgebracht. In zijn prachtige boek heeft hij alles haarfijn uitgelegd aan de hand van begrijpelijke diagrammen en uitleg. Een must voor iedere driebandenliefhebber of gevorderde!

tekeningen: Jean Verworst
Druk: Verdonckt NV Essen
1987 1e druk
Harde kaft 241 blz

De biljartsport wordt door velen nog steeds beschouwd als een café-sport. Ten onrechte., want de populairiteit van het biljarten en de opkomst van de ‘profbiljarter’ maken dat deze sport sinds haar ontstaan aan de zestiende eeuwse Engelse en Franse hoven tot volle wasdom is gegroeid.

Sportjournalist Fred Postma voert de beginnende biljarter binnen in de wereld van de pomerans, de piqué, de massé, het libre-groot, het kader en ankerkader 47/2 en het snooker. Duidelijk worden de verschillende speltechnieken en spelsoorten gerangschikt.

In een apart hoofdstuk vertelt topbiljarter Rini van Bracht over het driebanden, geeft tips en gunt de lezer een blik in het profcircuit. Dit boek biedt de onervaren, maar zeker ook de meer geoefende biljarter veel informatie over zijn sport en is daarbij overzichtelijk en goed leesbaar.

ISBN: 90 269 4265 6
Gebonden – hardcover
80 pagina’s.

De meesten van ons kennen biljarten alleen maar als een verrukkelijk caféspel. Leuk om te doen en leuk om naar te kijken. Maar, biljart is meer. In zijn hoogste vorm, het spel in de ereklassen, is het bijna een kunst

Wim Kleine geeft in dit boekje vele nuttige adviezen. Waar en hoe leer je biljarten. Waar moet je op letten als je een tweedehands biljart koopt. Hoe kom je in de sport verder. Ook voert hij de lezer binnen in de wereld van topbiljarters, van de driebanders en de kadristen. Hij doet dat eerlijk en objectief zegt Raymond Ceulemans in zijn voorwoord bij dit boekje.

Ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland en evenveel in België, van jong tot oud, hanteren regelmatig de biljartkeu en proberen een carambole te maken. Velen doen dit in hun vrije tijd, thuis of in een café, ongeveer 27.000 mensen spelen biljart in clubverband en enkele topsporters brengen zelfs enige uren per dag aan de biljarttafel door.

Voor deze laatste groep is dit boek niet geschreven. Dit boek beoogt een handleiding te zijn voor de beginnende biljarter, aan wie met voorbeelden duidelijk wordt gemaakt hoe bepaalde stoten uitgevoerd worden.

Alle spelsoorten worden behandeld. Ook het steeds populairder wordende snooker.

ISBN: 90 6248 466 2
Gebonden – hardcover
100 pagina’s.
2e druk: 1987

Het biljarten in beeld is in de tachtiger jaren uitgegeven door de KNBB als bijlage bij een boek over de KNBB. Het is een vertaling van het originele Franstalige boek van Jean Marty “Le biljard par l’image” uit de jaren zestig/zeventig. Het is geen officieel uitgegeven boek geweest, maar bestaat uit losse pagina’s op A5-formaat met dubbelzijdige print.

Ik ben blij dat ik na jaren eindelijk een exemplaar op de kop heb weten te tikken. Het boekje was niet duur in aanschaf, maar desalnietemin extreem moeilijk aan te komen.

Het biljarten in beeld
160 pagina’s dubbelzijdige print
Meer dan 300 foto’s en afbeeldingen

Wie kent niet Hans Vultink? Deze geboren Achterhoeker heeft in de ruim twintig jaar van zijn glanzende biljartcarrière bijna alle mogelijke titels wel een of meerdere keren veroverd.
Zo is hij veelvuldig Nederlands en Europees kampioen 47/1 en tweevoudig wereldkampioen 47/2. Bovendien is de sympatieke topbiljarter in het bezit van diverse Nederlandse, Europese en wereldrecords.

In 1973 werd Vultink onderscheiden met de gouden erespeld van de N.S.F.; in datzelfde jaar werd hij benoemd tot Bondsridder van de K.N.B.B., en in 1981 tot erelid van deze bond. In 1975 werd het biljartfenomeen benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Hans Vultink handhaaft zich, en dat is uniek, al twintig jaar in de Ere-klasse in vier verschillende spelsoorten.

“Hans Vultink, Nederlands biljatambassadeur” is een rijk geillustreerd boek vol heroïsche wapenfeiten, komische voorvallen en anekdotes en bevat een schat aan technische informatie over deze populaire, snel in de belangstelling groeiende sport.

Uitgever: Thieme – Zutphen
ISBN-nr.: 9003985103
Paperback, 158 pagina’s
1e druk: 1984.

Zó speelt u biljart is een handleiding voor beginners en gevorderden in het biljartspel. Het geeft aan de hand van vele situatietekeningen de’elementaire grondbeginselen van het biljartspel en de diverse mogelijkheden in techniek en theorie duidelijk weer. Ook wordt ruime aandacht besteed aan oefenstof. Onderwerpen die onder meer worden behandeld zijn: techniek; effect, raakpunt, mikpunt; verschillende stootvormen; spelsoorten; spelen voor meer dan vier personen.

Deze pocket is meer dan een kennismaking met het biljarten. Het is vooral een leerboek, waarin naast de theorie de nadruk hoofdzakelijk op technische vaardigheid ligt. Bij de start is er aandacht voor richtlijnen, spelregels en materiaal. Hierna wordt de techniek van het stoten (effect, raakpunt, mikpunt) in combinatie met de diverse stootvormen (door-, trek-, snij-, klots-, amorti-, bandstoot, piqué en massé) in detail beschreven. Er zijn veel waardevolle tips en zinvolle oefeningen. Duidelijk is dat voor goed spelen veel maatgevoel nodig is. Afgesloten wordt met de behandeling van de diverse spelsoorten. Veel tekeningen zorgen voor aanvullende informatie.

Dit boekje zou in eerste instantie worden uitgegeven door de KNBB om de jeugdleden te begeleiden bij hun eerste stappen om biljarten te leren en ter voorbereiding op het Vaardigheidsdiploma A van de KNBB. Toen vervolgens bleek dat ook andere leden daar grote belangstelling voor hadden, is het boekje in deze vorm uitgegeven. Gerard Klinkert en J. Mulder, beiden bekend van “Biljarten en nog vijf” tekenden samen met J.A. Kaufman voor de inhoud van het boekje. Op speelse wijze is de oefenstof, verdeeld over twaalf lessen, omschreven en voorzien van tekeningen opgenomen, alsmede de overige materie, benodigd voor het theorietisch gedeelte van de toetsing. Dit boek – eenvoudig gehouden – is uitermate praktisch voor de leerling-biljarter, ook voor hem of haar, die later het wedstrijdbiljarten wil gaan beoefenen, maar onmisbaar voor allen die het KNBB-vaardigheidsdiploma willen gaan behalen.

.

.

Titel: Kennismaken met de biljartsport voor iedereen.
ISBN: 902381634x
Formaat: Paperback iets kleiner dan A4
64 Pagina’s
Uitgever: Spruyt, van Mantgem en de Does B.V. Leiden
Drukkerij: B.V. J.J. Groen en zoon Leiden

Dit boekje heb ik gepikt, uh geleend, nou ja… laten verdwijnen uit het biljartkastje van onze biljartclub. Het lag er al een flink aantal jaren onaangeroerd en niemand heeft het ooit gemerkt 🙂 Het betreft het oefenboek “Biljarten… en nog vijf” van de hand van Gerard Klinkert, uitgegeven in 1983, ISBN 90 238 1494 0. Dit is werkelijk een schitterend oefenboek voor zowel beginners als gevorderden. Alle aspecten van het librespel komen aan de orde. Het mooie aan dit boekje is het formaat. Dat is weldoordacht gekozen, het past namelijk precies op de omlijsting van het biljart en het past in bijna iedere biljarthoes. Uiterst zeldzaam en bijzonder moeilijk aan te komen.

De auteur Gerard Klinkert maakte reeds op tienjarige leeftijd kennis met het biljarten. Door zijn enthousiasme voor deze sport en zijn intensieve trainingen drong hij door tot de hoogste regionen van de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond.
In 1967 – op achtienjarige leeftijd – behaalde hij het Nationaal Jeugdkampioenschap Extra klasse Libre.
Onder de hoede van René Vingerhoedt, toenmalig coach van de Kon. Ned. Biljart Bond, bereikte hij drie jaar later de Ere klasse Libre, waar hij zes jaar met top-biljartsport actief was. De laatste periode hiervan werd hij gecoacht door de huidige coach van de KNBB, Tony Schrauwen.
Sindsdien is hij zich in Amsterdam geheel gaan wijden aan het lesgeven. Sinds enige tijd functioneert hij ook als regionaal instructeur bij de KNBB.

Het bovenvermelde ‘Oefenboek Biljarten en nog vijf’ hoort bij dit boek.
1e en 2e druk, 1983
ISBN-nr.: 90 238 1593 9
Uitgever: Leiden: Spruyt, Van Mantgem en de Does BV
93 pagina’s dik (A4 formaat)

Ben de Graaf is sedert 6 jaar chef-sport van de Nederlandse Volkskrant waar hij in 1963 begon als sportjournalist. Hij verslaat zelf in hoofdzaak voetbal, atletiek en biljart en is NOS-medewerker atletiek en biljart.

Niemand is zo vaak bij Europese wereldkampioenschappen driebanden geweest waar Raymond Ceulemans, in Antwerpen, in Amsterdam, in Tokio of Las Vegas, Kobayashi trotseerde of onvergelijkbaar sterk demonstreerde om zijn honderdste titel te pakken.

Als geen ander schrijft De Graaf over biljart omdat hij daartoe de kennis heeft, het talent om ook en vooral nog omdat hij biljarten veel ruimer ziet dat het aantikken en rollen van de ballen en de figuren van de caramboles.

Voor hem is het biljartspel veel meer dan een andere sport, een demonstratie, een uitbeelding van de beheersing, in de sport en daarbuiten, een allerbelangrijkste menselijke eigenschap. In niets anders moet zo haarfijn precies en zo gevarieerd gehandeld worden, van stoot tot stoot, vooruitziend opbouwen, verdedigend, duellerend in eindeloze mogelijkheden.

Met de kennis, bewondering, uitdrukkingsbehoefde, kritische scherpzinnigheid, benadert, behandelt Ben de Graaf, vakkundig en literair, de sublieme Raymond Ceulemans en zijn groene rijk.

ISBN-nr. 90 333 0053 2
A4 paperback 112 pagina’s
Uitgever: Helios BV Antwerpen/Amsterdam

Ter aanvuling:
In mijn uitvoering zijn een viertal handtekeningen opgenomen op het titelblad, waarschijnlijk tijdens een toernooi gescoord, van o.a. Raymond Ceulemans, Hideaki Kobayashi en Vingerhoed(?). In de middelste (verticale) handtekening meen ik RVB te lezen. Dat zou de handtekening van Rini van Bracht kunnen zijn. Kan iemand dat bevestigen?

De auteur schetst in een bondig relaas wat biljarten en arbitrage is. Daartoe somt hij geen saaie reglementen op maar beschrijft hij in een vlot verhaal welke de rechten en plichten zijn van elke biljarter en van de arbiter. Vergelijkingen met andere landen worden op vakkundige wijze aangehaald.

Een enige en uitvoerige fotografische reportage met de wereldkampioen Raymond Ceulemans aan het biljart biedt de beste technische voorwaarden en staat borg voor de hoogstaande kwaliteit van dit boek.

Eerste druk in 1981
ISBN nr. 9070252090
Uitgever: Fr. Van Belle pvba-Brussel.
Paperback – 168 bladzijden.

Hier een boekje dat de inzender op de rommelmarkt voor 2 kwartjes heeft gekocht 🙂 Het is een achtste druk van het boekwerkje “Biljartspel”, geschreven door het duo A. van Haaren en J. van der Hoek en in 1978 herzien door Cees Oosterhout, uitgegeven door Kosmos BV. Dit zelfde boekje is overigens ook verschenen in de serie “Weten en Kennen”.

Achtste druk 1978, herzien door Cees van Oosterhout
© Uitgeverij Kosmos bv
Omslagontwerp: Pieter van de Sman gvn
Omslagfoto voorzijde: George Verberne
Omslagfoto achterzijde: Albertine Ooiman
ISBN 902150506 I D/I978/0334/59

Een pianoleerling begint niet onmiddellijk aan een polonaise van Chopin. Zo is het ook met degene die zich in het biljartspel wil gaan bekwamen. Slechts door intensieve oefening kan men zich geleidelijk de techniek van dit mooie maar moeilijke spel eigen maken, waarbij men al doende begrip krijgt voor de eindeloos te variëren schoonheid van de stootbeelden. Voor een serieuze sportbeoefening is het van eminent belang dat van het prille begin af correct wordt gespeeld. Foutieve aanwensels bij de keuvoering, houding, effectberekening of afstoot kunnen slechts met grote moeite worden geredresseerd. Dit boekje wil daarom de leek en de beginner wijzen op de theoretische beginselen van het spel en hem op de juiste wijze aan het biljart op weg helpen en begeleiden. Niet minder, maar ook niet méér dan dat. Zo ergens, dan geldt bij het biljartspel de regel dat oefening kunst baart. Goed oefenen mogelijk te maken is het doel van deze gids. Bij de grote ontwikkeling die de biljartsport gedurende de laatste vijftig jaar te zien heeft gegeven, maakt een werkje als dit geen enkele aanspraak op volledigheid. Uit de grote hoeveelheid stof is dan ook welbewust een voor de leek en de beginner nuttige keuze gemaakt. Na het overlijden van beide auteurs prijzen wij ons gelukkig de heer Cees van Oosterhout bereid te hebben gevonden deze uitgave vanaf de zevende druk waar nodig te herzien. Ook verrijkte hij het boekje met een drietal gezelschapsspelen.

Dit boekje was totaal aan mijn aandacht ontsnapt. Ik heb het tientallen keren op Marktplaats zien staan, vaak voor een prikje, maar ik ging er van uit dat ik het al had. Niet dus, en om het dan gratis toegezonden te krijgen door een vaste bezoeker is helemaal prachtig. Oprecht dankjewel daarvoor!

Dit boekje bestaat uit 3 delen, geschreven door 3 verschillende schrijvers, te weten Jacques Babut du Marés, Ludo Dielis en Léo Corin. Het is uitgegeven in 1975 en in herdruk genomen in 1979.

In het eerste deel, geschreven door Babut Du Marés, gaat hij in op de oorsprong van het biljarten, spel of sport, de vrije partij, kader, bandstoten, driebanden, pentathlon,  de kopstukken van het biljart en over een biljart thuis.

Deel 2 wordt geschreven door Ludo Dielis, met een voorwoord door Raymond Ceulemans, gaat over de formules van het biljart, verzamelstoten, de serie americiaine, het kaderspel, bandstoten en driebanden.

Tot slot gaat het derde deel, geschreven door Léo Corin, volledig over klassieke kunststoten.

Geïllustreerd met 186 foto’s en 193 tekeningen
Standaard Uitgeverij, Antwerpen/Amsterdam
Aantal pagina’s: 223.
2e Druk in 1979
ISBN-nr: 90 02 129785

Een fascinerende sport, het biljarten. Maar een sport waar weinig over is geschreven. Dit boek voorziet daarom in een behoefte.
Carambole wil op de eerste plaats de biljartsport laten leven. Het onvermijdelijke historische overzicht is daarom zo kort mogelijk gehouden en de schrijver knoopt al snel aan bij tijden die nog maar vlak achter ons liggen. Het grootste deel van het boek is van deze tijd (1966!): belangrijke wedstrijden, kampioenschappen, spelersportretten, alles geschreven met de nuchtere humor die vele insiders schijnt te kenmerken. Waar voor velen het biljarten een doolhof schijnt te zijn, licht Joop van der Hoek de verschillende spelsoorten toe en voor wie de vele vertakkingen van de sport der rode-en-witte ballen al in het hoofd heeft, bevat dit werk het nodige hoogst interessante cijfermateriaal. Veel aandacht voor biljartcoryfeeën uit het verleden zoals: een nog jonge Ceulemans, Tony Schrauwen, Piet van der Pol, Henny de Ruyter, Herman Popeijus, Henk de Kleine, Jan Sweering, Jean Mary, Tiny Wijnen, Henk Scholte, Hans Vultink, René Vingerhoedt, Jos Vervest, René Gabriëls e.v.a.

Zwolle 1966.
173 pagina’s met 48 zwart-wit foto’s.
Achterin een register met trefwoorden.
Harde kunststof kaft, zonder stofomslag.

Alle biljarters, ook de wereldkampioenen, zijn gelijk begonnen, namelik aan 0 gemiddelde.

Sommigen halen na 20 jaar soms 2 of 3 gemiddeld. Anderen klimmen binnen enkele jaren flink in de hoogte.

Aan wat is dat te wijten?
Het ene aan het feit dat te veel spelers reeds in den beginne deze sport verkeerd aanleerden, en wat erger is in hun verkeerde gewoonten zijn blijven steken.
Het andere aan het feit dat 90% der liefhebbers inderdaad talent bezitten en zich kunnen vervolmaken, mits een optimale combinatie van praktijk met theoretische kennis.

De bedoeling van dit handboekje is deze onmiskenbare theoretische kennis in het bereik te brengen van ieder doorsneespeler. En dat doel is ongetwijfeld bereikt als u onderstaand berichtje leest dat Raymond Ceulemans ons schreef na inzage van het manuscript:

“Dit ‘ABC van het biljartspel’ kan ik, als leerboek aan alle biljartliefhebbers ten zeerste aanbevelen. De theorie is klaar en eenvoudig. De stootbeelden zijn goed gekozen. Ik wens de auteur geluk en het boek veel succes, tot bevordering van de biljartsport.”

ISBN-nr. 90-310 0337 9
Paperback
2e druk 1964
Reinaert Uitgevers Zele België

Dit boekje (dat ik toegezonden kreeg door een bezoeker, waarvoor enorme dank),  lijkt als 2 druppels water op het in 1951 uitgegeven boekwerkje van de Amstel Brouwerij, maar is in feite het 2e deel. Wederom samengesteld en van toelichtingen voorzien door A.W.C. Jacobs, kampioen van Nederland in 1946 en 1959. Een tweede serie stoten voor beginners en gevorderden.

Het boekwerkje bevat een voorwoord door de Amstel Brouwerij zelf, vervolgens enkele wenken ter bestudering van de uitgebeelde en toegelichte serie-stoten, alsook een hoofdstukje met algemene maar leuke tips waar elke biljarter aan moet denken. Het overgrote gedeelte van het boekje wordt ingenomen door een 25-tal stootvoorbeelden, die in vergelijk met het 1e deel, deze keer niet verkeerd om staan.  Tot slot is er ook in dit 2e deel nog een kort overzicht van Nederlandse recordhouders, bijgewerkt tot 1 april 1961.

Biljart – Amstel Brouwerijen NV
40 pagina’s met 30 zwart-wit foto’s.
Kartonnen omslag, geniet.

Deze uitgave is een aangepaste en uitgebreide versie van de eerdere boeken van René Gabriëls, deze keer met ondersteuning van ir. C. van Haaren. De serie bestaat uit een viertal boeken.

Deel 1: Het groot spel 207 blz
Deel 2: De serie Americaine en het kaderspel 222 blz *
Deel 3: Theoretische beschouwingen 214 blz
Deel IV: Atlas Figuren in Tekst 26 foto’s, 492 stoot-voorbeelden 60 platen *

Uitgever: Uitgeverij Vink Antwerpen – Tilburg.

Het eerste boekwerkje over biljarten kocht ik al weer heel wat jaartjes terug. Het was een deeltje uit de serie “Ken uw sport” met de veelzeggende titel “Biljarten” en was geschreven door M.A.F. Soliën. ISBN 90 294 6016 4. Alle disciplines komen aan de orde, inclusief het kleine spel, het diamant-systeem en zelfs een stukje over uw lichaamshouding. Vergeleken bij de hedendaagse uitgaves lijkt dit een simpel boekwerkje, maar het heeft mij begeleid bij mijn eerste stappen cq. stoten in de biljartsport. Dit boekje is tussen 1951 en ±1990 11 keer in herdruk genomen.

 Een uitgave van Amstel Brouwerij, samengesteld en van toelichtingen voorzien door A.W.C. Jacobs, kampioen van Nederland 1946. Een serie stoten voor beginners en gevorderden.

Het boekwerkje bevat allereerst een voorwoord door de toenmalige secretaris-penningmeester van de KNBB A.W.H. van Haaren en van Amstel Brouwerij zelf, vervolgens enkele wenken ter bestudering van de uitgebeelde en toegelichte serie-stoten, alsook een hoofdstukje met algemene maar leuke tips waar elke biljarter aan moet denken. Het overgrote gedeelte van het boekje wordt ingenomen door een 25-tal stootvoorbeelden, waarbij opvalt dat de foto’s bijna allemaal ‘verkeerd om’ worden getoond. Het boekje op zijn kop houden verduidelijkt veel. Tot slot is er nog een kort overzicht van Nederlandse recordhouders.

Biljart – Amstel Brouwerijen NV
36 pagina’s met 25 zwart-wit foto’s.
Kartonnen omslag, geniet.

In de inleiding maken de schrijvers zich zorgen om het feit dat op duizenden spelers – in Nederland alleen al – slechts een uiterst klein aantal uitblinkers te vinden is en zelfs deze spelen zuiver op ervaring. Let men op bij overigens goede spelers, dan vallen al spoedig meerdere fouten op, te beginnen reeds in het vasthouden van de keu. Bij wedstrijden hoort men de domste vragen en opmerkingen en toch komen daar bijna uitsluitend lui, die zelf al jarenlang spelen en er liefhebberij in hebben. In het algemeen staat men vijandig tegenover theorie. De schrijvers oordeelden dat het de hoogste tijd werd dat Nederland wat meer wist en zijn vele vragen “hoe – waardoor – en waarom” deskundig beantwoord kreeg.

Bijna 25 jaar na het uitkomen van het onvolprezen ‘Leerboek van het Biljartspel’ van de hand van de destijds zeer bekende biljartleraar uit Rotterdam Louis van der Vijver, brengt Piet van de Pol in 1949 het boekwerk in 2e druk uit met wijzigingen en diverse aanvullingen. Na het overlijden van Louis van der Vijver is Piet van de Pol, die in 1949 wereldkampioen kader 47/2 groot biljart was geworden, de aangewezen persoon om deze klus op zich te nemen.

Het boekwerk bestaat uit 2 gedeelten. In het eerste deel worden de grondbeginselen van het biljarten uitvoerig behandeld. In het tweede deel worden aan de hand van 69 spelsituaties het verzamelen der ballen uitgebreid en visueel weergegeven. Zo ook het kleine spel en kader. Tot slot is er ook plek ingeruimd voor statistieken in de vorm van nationale, europese en internationale kampioenschappen, Nederlandse records alsook wereldrecords in het biljartspel.

Uitgever Mulder Amsterdam. Gebonden in 1952(?) 395 pagina’s met 25 foto’s en 69 stootfiguren:

Ik ben zeer blij dat ik deze 2 boeken via internet heb kunnen aanschaffen, compleet met de boekomslagen, die bij anderen bijna altijd ontbreken ofwel zwaar beschadigd zijn. De versie die ik heb – met de groene kaft – is zo goed als zeker een herdruk van de boeken die in 1944 zijn uitgegeven.

Uitgever: Foresta Groningen
Harde kaft met boekomslag.
Deel 1: 184 pagina’s
Deel 2: 83 pagina’s

In het eerste deel begint Gabriëls met algemene informatie over het grote spel. Vervolgens over het verzamelen der ballen, oefen- en fantasiestoten en gaat hij uitgebreid in op de série-américaine, laat hij hele séries-américaine zien, en zet hij uiteen hoe men van een willekeurige positie zo snel mogelijk de ballen in de serie heeft liggen.

Het tweede deel van dit boek bestaat uit de “Atlas bij van het grootspel naar de Série Américaine” en bevat alle afbeeldingen, waarnaar in het eerste deel wordt verwezen. Tot slot worden er een groot aantal foto’s getoond met de keuvoering in diverse situaties.

Deze boeken zijn digitaal beschikbaar (zie sectie Downloads onderaan deze pagina).

Dit boekje is een appendix van „Het Biljartspel”, dat in Mei 1928 van mijn hand is verschenen bij de uitgevers G. B. van Goor Zonen.
Sedert is de Driebandenpartij allengs tot een der meest gespeelde partijen van dat spel gaan behooren en daar in Nederland daarvoor geen enkele handleiding bestaat, die den beginner den goeden weg aangeeft en het aantal deskundige leeraren uiterst gering is, kwam het mij wenschelijk en nuttig voor te wijzen op de elementaire eischen, waaraan moet worden voldaan om een meer dan middelmatig speler te worden.
De gegevens zijn ontleend aan het veelgeroemd boek van wijlen prof. Adorjan, getiteld „Todos los secretos del Billar”, waarin hij „Los golpes de tres bandas antes” beschrijft, en voorts aan mijne verspreide beschouwingen over dit onderwerp in het maandblad Club Kroniek.
Kunststooten, die bij het Driebandenspel groote diensten bewijzen, bleven onbesproken; zij kunnen alleen door zéér ver gevorderden worden uitgevoerd en vallen daarom buiten den radius van dit boekje.
Wie kans ziet zich daarin te bekwamen, wordt verwezen naar het bekende werkje van wijlen den Franschen meester prof. Cassignol, die een afzonderlijk hoofdstuk wijdt aan de „Coups de fantaisie  en van elken daarin voorkomenden stoot een afbeelding geeft, met korte aanwijzing van de stoottechniek voorts naar de jaarsverslagen 1932 en 1933 van dé
„Union Internationale, des Fédérations d’Amateurs de Billard”, waarbij ook de Nederlandsche Biljartbond is aangesloten; daarin vindt men de 48 stooten afgebeeld, dienende voor het jaarlijksch „Concours International de F antaisie Classique”, waaronder vele schitterende over drie en meer banden, zooals: Rencontre, Bricole, Renversé, Coulé, Rétro, F ouetté, Piqué, Massé enz., elke soort in diverse genres. De mededingers bij deze wedstrijden weten ze alle te maken.
De onvolmaaktheid van het spelmateriaal maakt soms het aanbrengen van kleine correcties nood-, zakelijk; die alle te bespreken zoú ondoenlijk zijn, ondervinding en aanwijzing door een deskundige zijn daarvoor de leermeesters. Biljarten moet geleerd worden!
Op verzoek is aan dit boekje eene methode toegevoegd om goed te leeren stoppen. De groote en kleine zakkenbiljarten zijn nog lang niet uit de mode; de Engelsche partij, de Russische partij en Poule op groot-biljart en Caroline op klein-biljart bieden minder sterke biljarters nog altijd gelegenheid tot afleiding en vermaak en daarvan wordt druk gebruik gemaakt.
Bij al deze niet officieel erkende spelen is goed kunnen stoppen een eerste vereischte.
Moge mijn arbeid in een behoefte voorzien!

“Het driebandenspel Grondslagen en voorschriften” door WENNING H.C.L.
Uitgegeven door G.B. van Goor en Zn. ’s Gravenhage in 1936,
51 pagina en 20 afbeeldingen.

Vermoedelijk eind jaren 20 van de vorige eeuw verscheen er een boekje van de hand van Marcel van Leemput; “De 100 serie-stoten”. Van Leemput was kampioen van België en winnaar van diverse internationale toernooien en tevens wereldrecordhouder.

”Dit boek dat ik het licht zet onder de titel de 100 seriestoten kan belangrijke diensten bewijzen aan de beginnende en middelmatige, ja zelfs aan de sterkere biljartspelers.

Bij de meeste stoten is slechts een oplossing mogelijk om de ballen samen te brengen. Wat vooreerst het plaatsen der ballen aangaat, kunt u zich richten naar de ruiten die zich op de banden bevinden, op de kader, of op de moesjes van de vertrekstoot. Ik raad u aan om iedere stoot verscheidene malen te spelen wanneer u er in slaagt de 100 figuren te lukken, moogt u er van verzekerd zijn dat u een grote vooruitgang in het biljartspel hebt geboekt en vooruitgang die zelfs als merkwaardig mag worden bestempeld voor wat betreft de verbetering van de keu-stoot.”

“De 100 serie-stoten”
door Marcel van Leemput
Drukkerij G. & F. Buys – Brussel
76 pagina’s paperback.
Uitgegeven ±1930

Wenning schrijft in zijn inleiding: “Gaarne heb ik voldaan aan het verzoek om mijn opstellen uit de Club Kroniek in boekvorm te brengen. Ik heb de gelegenheid benut om de inhoud te herzien en belangrijk aan te vullen.

Goed biljarten eist allereerst technische vaardigheid , door veel oefening te verkrijgen. Dit is echter niet voldoende: die vaardigheid moet gepaard gaan met theoretische kennis. Is de speler in staat zich rekenschap te geven van de krachten, die door de verschillende stootwijzen worden opgeroepen en weet hij zijn spel daarop te baseren, dan groeit dat spel tot kunst.

In dit boekje is de amateur-theoreticus aan het woord, die de stootwijzen aangeeft en verklaard, zo eenvoudig en beknopt mogelijk. Een goede “coupe de queue” is een eerste vereiste. Begin aldus bij het begin. Cotroleer uw lichaamshouding vooral uw manier van stoten, want zijn die twee zaken in orde, dan is het overige vlug en gemakkelijk te leren.”

Het biljartspel, handleiding voor beginners en gevorderden, ene serie opstellen uit het maandblad “Club kroniek”, belangrijk aangevuld en tot een geheel verwerkt door den schrijver, Gouda, van Goor, 1928, ing met omslag, Uit de serie van Goor’s “Spelenboeken”.
4e en 5e druk, 1928 – 72 pagina’s met diverse afbeeldingen.

Louis van der Vijver was een biljartleraar uit Rotterdam. Zijn Leerboek van het biljartspel, met uitvoerige platen, was de voorloper van het boek met dezelfde naam, dat echter in 1949 uitgegeven zou worden onder een bewerking van de bekende biljarter Piet van de Pol.

Het boek bestaat uit 2 delen. In het eerste deel worden de grondbeginselen van het biljarten uitvoerig behandeld. In het tweede deel worden aan de hand van 146 spelsituaties het verzamelen der ballen uitgebreid behandeld. Op de linkerpagina staat de beschrijving van het speelpatroon en rechts wordt deze in een afbeelding getoond. Hoe bal 2 te raken en welk effect te gebruiken wordt zowel visueel als tekstueel aangegeven.

Leeuwarder papierwarenfabriek
Gebonden met harde kaft, 21 cm.
412 pagina’s

Een uiterst zeldzaam biljartboek met zegge en schrijve 1 afbeelding om aan te kunnen geven hoe de ballen geplaatst moeten worden. Het boekwerkje bestaat uit 2 gedeelten. In deel 1 worden kunstjes beschreven, die we allemaal al wel eens gezien of gedaan hebben, maar toch staan er nog wat ‘nieuwe’ tussen.

Ze worden meestal na de wedstrijden even gedaan als de spelers bij het biljart staan na te praten. Het tweede gedeelte behandelt een veertigtal kunst- en effectstoten.

Uitgever: Segboer, 1924.
Auteur: pseudoniem ‘Practicus’.
Uitvoering: hardcover 61 pagina’s.

Het biljartspel eischt veel doorzicht, berekening, een scherp oog en een vaste hand; maar datis niet voldoende, ook alles wat daarbij behoort moet ten allen tijde in goeden staat zijn.

Een niet waterpas gestelde tafel, een onzuiver loopende bal, een niet goed bewerkte pomerans, kunnen oorzaak zijn, dat de carambole gemist wordt of de gewenschte positie niet verkregen.

Men behoeft niet ver te gaan om te kunnen constateren, dat juist die verzorging bijna altijd veel te wenschen overlaat en daarin ligt waarschijnlijk voor een goed deel te reden, dat zoovele amateurs een biljart thuis hebben, of er althans een “eigen queue” op nahouden. Of zij alen met de technische eischen der verzorging bekend zijn, mag ten sterkste betwijfeld worden en daarom zullen wij, alvorens de techniek van het spel te behandelen, te dien opzichte enige wenken geven, die voor den leek gemakkelijk zijn op te volgen.

Harde kaft, gebonden. 69 pagina’s. 7 foto’s.
Uitgever: Nijgh & van Ditmars Uitgevers Maatschappij.
Achter in het boek zijn diverse wijzigingen opgenomen.

Beknopte leermethode van het moderne biljartspel”
door FR. MERTENS
Uitgegeven voor Scheltens & Giltay,
Amsterdam in 1912,
48 pagina’s en 6 platen, 17 cm.

Israël Querido (1872-1932) is een joodse volksjongen die zich door zelfstudie ontwikkelt. Hij is oorspronkelijk muzikant, vervolgens horlogemakersleerling en diamantwerker. Bekend wordt hij echter als schrijver. Hij komt uit een literaire familie. Zijn oudere broer is de uitgever Emanuel Querido, die onder het pseudoniem Joost Mendes ook enkele literaire werken heeft geschreven. Israël Querido heeft het in zijn meerdelige Amsterdams Epos veelvuldig over het dagelijks leven in Amsterdam: de diamantbewerkerswereld maar ook buurten als de Jordaan, de Zeedijk en de Nes. Als hartstochtelijk biljartliefhebber komt hij veel in café de IJsbreker aan de Weesperzijde.

In het boekje Van het Groene Laken wijdt hij hierover uit: ‘Maar nu kwam de heer Bus van De IJsbreeker met zijn drie spik-splinter-nieuwe, verrukkelijk-loopende Wilhelmina’s en toen sprongen de sponningen van het vat.Als een echt industriëele kettingsmeder had hij zijn ijzer in het vuur geklonken. Hij lokte al de klantjes en gaf prachtige waar in ruile. De IJsbreeker eertijds door Kras geëxploiteerd, toen door de brouwerij ’t Haantje, was uit zijn doodsche vereenzaming met nieuw leven vòlgestort. Bus was geen muggenzifter en hij zag breed en hij werkte met de heete naald. Dat geviel een gonzende bijenkorf. Er was honing te likken en zoetigheid bijeen te sparen. De heer J.C. Bus is een echte leepert gebleken. De biljartvereeniging ‘Amsterdam’, onder presidium van den bekenden mr. Lioni, en secretaris-schap van den degelijksten der degelijke secretarissen, den heer Grupping, plantte er haar banier. Voorgoed werd De IJsbreeker hèt verzamelpunt der beste spelers.’

64 + 10 pagina’s
Paperback 21 cm
5 afbeeldingen, waarvan 4 van de biljartzaal van café ‘d’IJsbreker’ in Amsterdam,
Uitgegeven door Scheltens & Giltay, Amsterdam (1917)
Ex libris, naam, voor- en achterplaat los, rug manco
Uiterst zeldzaam exemplaar

In het voorwoord van dit boekwerkje schrijft Salomon in september 1908: „Als deze uitgave, welke ik het publiek gratis aanbied, tot uitwerking moge hebben, dat de belangstelling in het edele biljartspel er door zal toenemen, voorts de kennis en de lust moge bijbrengen tot het maken der kunststooten, dan heb ik als samensteller van dit boekje volledig mijn doel bereikt.

.

Het biljartspel heeft veel meer voor boven de kaart- en bordspelen. Het geeft den speler aanleiding tot lichamelijke beweging. Daarom wordt aan ’t biljartspel vooral door hen de voorkeur gegeven, die geestelijken arbeid te verrichten hebben.

Toeval en geluk zijn bij ’t biljartspel uitgesloten; het succes hangt enkel van de verworven kunstvaardigheid af, deze echter van ’t in acht nemen der psychische wetten, waarop ’t biljartspel berust. Dit inzicht wil nu de “Kleine Billardschool” aanbrengen en tegelijkertijd een methodische handleiding tot uitoefening van dit fijne en opwekkende spel geven.

Titel: Kleine billardschool: carambolagespel
Uitgever: Van de Ven, 1908
Druk: 2e druk.
Lengte: 32 pagina’s
Illustraties: 23 afbeeldingen

Het biljartspel wordt meer en meer algemeen beoefend en bemind, niet alleen omdat het eene kunstige aangename uitspanning is, maar tevens omdat het als lichaamsbeweging dient te worden aanbevolen.

Wij vermeenen daarom aan veler wenschen  tegemoet te komen door deze uitgave, om den beginnenden de hoogst nodige grondbeginselen aan te toonen en door teekening duidelijk te maken, doch tevvens er bij op te merken, dat in deze de kunst uitsluitend te verwerven is naar het spreekwoord:

“Oefening vormt den meester”.

Uitgever: Nijgh en van Ditmar
Jaar: 1875 Rotterdam
Hardcover – 70 pagina’s
met 60 gravures.

Dit betreft een redelijk zeldzaam boekwerkje. Een van de vroegste uitgaven van een boek over het moderne biljartspel in Nederland. Destijds was dit boekje voor 15 hele centen te koop en maakte deel uit van een serie over diverse onderwerpen. Biljarten was daar een van.

Aan het einde van de eerste helft van de 19e eeuw werd het carambolebiljarten eerst in Groningen en Friesland gespeeld en breidde zich daarna al gauw uit via o.a. Amsterdam en Den Haag naar de rest van het land. Bekende biljarters uit die tijd waren Bierling, Terpstra, Bijlsma en Verkleij.

Biljarten werd al gauw een volksport en werd vooral in café’s en sociëteiten gespeeld door zowel mannen als vrouwen. Een logisch gevolg daarvan is dit boekwerkje “Het biljart” dat als leidraad voor de serieuze biljarter moest dienen.

“Het biljart” door BIERENS DE HAAN D.,
Uitgegeven door Sijthoff, Leiden in 1870,
40 pagina’s, 15 cm.

Het biljartspel. Eene volledige handleiding voor liefhebbers, biljarthouders, marquers enz. samengesteld na eene veeljarige beoefening in de voornaamste steden van Europa.

Deventer, A. ter Gunne, 1855
kleinformaat (16.6 x 10.0 cm).
48 pagina’s; tien gravures.
Originele uitvoering, afbeeldingen op blauwe omslag.

Klein boekje over de biljartsport van onbekende schrijver. Er worden 21 verschillende spelen beschreven, gevolgd door een overzicht en index. 

Zo goed als zeker het eerste boek met biljarttechniek voor het Nederlandse taalgebied; De Bekwame Biljartspeler, “handboekje om in zeer korten tijd zich in het biljartspel te bekwamen naar het franch”. Het is waarschijnlijk nét voor of in 1849 uitgekomen, aangezien er toen blijkbaar nog geen biljartboeken bestonden. Dit boekje is mij geschonken door een bezoeker van de website, waarvoor ik hem bijzonder dankbaar ben.

“Vele liefhebbers van het biljartspel hebben reeds dikwijls den wensch geuit, dat er eene voldoende handleiding mocht bestaan ten dienste der biljartspelers.

Verdienen toch andere spelen, zooals schaak, kaart enz., dat zij in het een of ander werkje beschreven worden, dan voorzeker verdient het biljartspel die oonderscheiding ten volle.
Welk ander spel toch vereischt zooveel opmerkzaamheid, zooveel zekerheid en vastheid in elke beweging, zoovele meetkunstige berekeningen als het biljart? Welk een vlugge en bevallige houding , welke een juist oordeel , welk een meetkunstig oog wordt er vereiseht, om zich den naam, zij het dan ook slechts van een tamelijk GOED SPELER, te kunnen verwerven.

Het is een spel, op wetenschap gegrond en daarom alleen reeds ieders aandacht waardig. Menigeen echter waagt het, zich aan de biljarttafel te plaatsen, en dezen en genen uit te noodigen, eene partij met hem te maken, zonder dat hij iets van de regelen van dit spel kent. Geen wonder dus, dat zijne beurs hieronder gevoelig lijdt en hij menig dubbeltje verspeelt, alvorens er in te slagen , den bal naar behooren te raken, of, wat meer is, eenige goede stooten ten uitvoer te brengen.
Anderen weer zouden zich gaarne in het biljartspel willen oefenen, doch schamen zich, met hunne onhandigheid en onbedrevenheid voor den dag te komen. Zij moeten een leiddraad hebben, die hen vooraf met de grondregels van het biljart bekend maakt, en hun van zijne vereischten een duidelijk begrip geeft.

Daar ik nu, zonder grootspràak, bij mijne vrienden als een goed speler bekend sta, en door hen werd uitgenoodigd om iets zamen te stellen, ten einde aldus in de lang gevoelde behoefte te voorzien, heb ik niet geaarzeld , aan hun verlangen “gevolg te geven , en mijn veeljarige, practische ondervinding in het werkje, dat ik thans aanbied, zoo beknopt, doch duidelijk mogelijk , mede te deelen.

In de algemeene regelen zal niet alleen de eerstbeginnende, maar ook de reeds meer geoefende speler veel wetenwaardigs en belangrijks vinden; terwijl ik de oefeningen met de daarbij behoorende afbeeldingen met de meeste nauwkeurigheid heb aangeteekend, na vooraf, en wel herhaalde malen, de aangegeven stooten zelf te hebben uitgevoerd.

Het practische gedeelte dient ter oefening aan de biljarttafel, en het theoretische kan als voorbereiding te huis bestudeerd worden.

Dat dit werkje een getrouwe gids aan de biljarttafel, en het verlangen van velen bevredigd moge zijn , is de wensch van den Schrijver.”

Uitgeverij: Amsterdam, G. Theod. Bom.
Eerste druk, z.j. (1849 of eerder), 144 pag. 7,5x12cm.
Met 54 gelithografeerde spelsituaties/voorbeelden, in kleur
Gebonden in katerntjes, één katern los
Omslag litho van: Emrik en Binger.

Tweede en verbeterde druk S. Smeding, boekhandel Leeuwarden – Utrecht, gebr. van der Post, z.j. 133 pag. 8,5×12,5cm.

Derde verbeterde en vermeerderde druk. Alkmaar, P.Kluitman, 1863.

Terwijl ik er van uit ging dat er geen oudere Nederlandstalige biljartboeken waren dan “De Bekwame Biljartspeler” uit 1849, kreeg ik dit digitale boekje toegezonden door collegaverzamelaar Filip Steurs uit België.

“De billard” is het script voor een toneelstuk in 8 bedrijven, een klucht van G. van der Groe, die, zoals op de kaft te lezen valt, dit boekje zelf heeft laten drukken te Amsterdam en dat al in 1731!

Het boekje gaat over mensen rondom het biljart van Meester Jan in allerlei grappige en minder grappige situaties. De leerling biljartspelers hebben de volgende veelzeggende namen: Loosheyd, Ledigheyd, Losbol, Ongeluk, Geluk, Gierigheyd en Overdaad.

Het boekje is voor ons misschien wat moeilijk te lezen, o.a. door de lange ‘s’, maar vooral ook door de gebruikte taal, maar desalniettemin zeer interessant en onderhoudend.

Mocht u het willen lezen, dan kunt u het downloaden. Zie verderop bij de pdf’s.

Titel: De Billard, kluchtspel
Schrijver: G. van der Groe
Druk: t’Amsterdam 1731
Pagina’s: ±40