Pomerans

De pomerans:

Een van een goede pomerans voorziene cafékeu (uit één stuk) kan soms betere resultaten geven dan de allerduurste keu met een slechte pomerans. Het kleine blauwe dopje aan het einde van de keu is een niet te onderschatten en belangrijk gedeelte van iedere keu. Ze zijn er ook weer in maten en soorten. De breedte kan variëren van ± 8 tot 15 milimeter, maar carambolebiljarters gebruiken meestal een breedte van 10-12 mm. Een pomerans kan van hard of zacht materiaal zijn gemaakt en men kan zelfs kiezen voor zelfkrijtende pomeransen, alhoewel we deze laatste niet vaak meer tegenkomen.

De keuze van een goede pomerans is van groot belang voor het spelplezier en de spelresultaten. Een goede pomerans kan een goedkope keu opwaarderen naar een topklasse keu, maar dat kan andersom natuurlijk ook. U kunt kiezen uit een eendelige pomerans of een gelaagde pomerans.

De eendelige pomerans wordt gefabriceerd uit gelooid geperst leder. De eendelige pomeransen hebben de neiging bij gebruik enigszins over te gaan hangen of sponsig te worden waardoor u bij een kets een stukje uit de pomerans kan stoten. De eendelige pomeransen kunnen beperkt bewerkt worden omdat de lange vezels de neiging hebben te gaan haren waardoor er onregelmatigheden aan de zijkant en bovenop de pomerans ontstaan en dit gaat ten koste aan de zuiverheid van de afstoot.

Gelaagde pomeransen worden gefabriceerd volgens een gepatenteerd procedé waarbij dunne laagjes leer op elkaar worden gelijmd (gelamineerd), waardoor een vormvaste leermassa ontstaat.   Gelaagde pomeransen hebben minder de neiging tot overhangen en kunnen in de gewenste ronding geschuurd worden zonder dat deze gaat haren. Een groot voordeel van de gelaagde pomerans is de lange levensduur, maar hier staat wel een hogere aanschafprijs tegenover.

Verschillende hardheden.

• Een zachte pomerans wordt veel voor libre, snookerspelers en spelers die niet te hard stoten gebruikt. Dit zijn bijvoorbeeld: Artemis Pinto, Triangel, Longoni Fuji en Kamui ss.
• Een middelharde pomerans voor de allrounder. Dit zijn bijvoorbeeld: Caudron medium, Le prof en Kamui s.
• Een harde pomerans wordt vaak door driebanders en poolspelers gebruikt. Dit zijn bijvoorbeeld: Le prof en Moori Quick.
• Speciaal zijn de pomeransen voor poolspelers: Hierbij de pomeransen: Tiger, Sniper, Bakelite, Kamui m en Longoni Fuji.

Ook zijn er schroef en schuifpomeransen. Bij schuifpomeransen schuif je een huls met daarop een pomerans over een keu heen. Deze is dan gelijk klaar om te spelen (echter zult u deze bij gevorderde biljarters niet gauw tegenkomen). Bij schroefpomeransen schroef je een plug met daarop een pomerans in een schroefdop.

Gelaagde pomerans

Er zijn drie belangrijke groepen van biljart pomeransen: rundlederen pomeransen (tips), gelaagde varkenslederen pomeransen (Moori, Da Vinci, etc.) en synthetische pomeransen.

De pomerans structuur wordt bepaald door de aard van het leer en de leerlooierij. Het belangrijkste kenmerk van het leer van runderen is de dikte die wel tot 7 mm kan bedragen. Varkensleer heeft slechts een dikte van 1 mm, Om deze reden wordt het varkensleer samengesteld uit verschillende lagen. Varkensleer is zeer geschikt als pomerans doordat het goed krijt vasthoudt. Gelaagde pomeransen hebben dezelfde of betere prestaties dan rundlederen pomeransen. Naast dat ze beter krijt vasthouden blijven ze ook vormvast. Ook door het steeds stoten met de keu op de bal word een rundieren pomerans meer ingedrukt en daardoor eerder hard dan met een gelaagde varkensleren pomerans. Het rundleer wordt ook door het spelen sneller glad waardoor er geen krijt meer aan kan blijven hechten .

De samengestelde meerlaagse pomeransen, worden door de gevorderde biljartspeler beter bevonden doordat ze een betere grip op de bal hebben en beter effect kunnen geven. Deze pomeransen zijn wel duurder in prijs, maar gaan ook veel langer mee.

Het hardheidsniveau is een ander kenmerk van de gelaagde pomeransen: S (zacht), M (medium), H (hard). Elke pomerans is getest na productie en gemarkeerd conform het hardheidsniveau.

Gelaagde pomeransen – varkensleer:

• Da Vinci (varkensleer – 5 lagen): door de kenmerken van deze pomerans wordt deze gebruikt op alle professionele Longoni keuen.
• Fuji of Moori (varkensleer – 12 lagen): uitstekend product waaruit bijkt, nadat er proeven mee gedaan zijn, dat het biljartkrijt langer en beter op de pomerans blijft zitten.
• Kaori (varkensleer – 8 lagen): geschikt voor iedereen die houdt van een lage pomerans.
• Break It (varkensleer – 10 lagen): met name ontwikkeld voor de break (afstoot) in de poolgame.
• Tiger, Everest, Sniper (varkens – multilayer): uitzonderlijke Amerikaanse producten, met name ontwikkeld voor het poolbiljarten.

Gelaagde pomeransen – rundleer

• Pinto (rundleer): De meest verkochte pomerans. half hard
• Le Professional (rund leer): plantaardig gelooid leer. harde pomerans speciaal voor driebanden.
• Triangle (rundleer): Amerikaanse klassieke pomerans. zeer veel gebruikt door poolspelers.
• Elk Master (eland leder): de meest beroemde zachte voorgekrijte pomerans in de wereld.
• Buffalo (rundleer): zelfde eigenschappen als Elk Master, maar iets harder en hoger.

Columns over pomeransen:

In zijn trainingscolumn in Biljart Totaal besteed Hans de Jager ook al en toe aandacht aan pomeransen en het onderhoud daarvan:

• Pomerans en onderhoud
• Gelaagde pomeransen

Enkele topmerken pomeransen:

Authentiteitscheck Moori pomeransen:

Moori kwam een aantal jaren geleden als eerste met een gelaagde pomerans. Ondanks dat de pomerans een stuk duurder was dan de doorsnee eenlaagsomeransen van die tijd, viel hij op door zijn vormbehoud en zijn zeer goede speelkwaliteiten. In combinatie met bepaalde kunststof keus kon je een bal met groot gemak over grote afstand recht terugtrekken. Deze pomerans, en met name de Moori medium, werd al gauw de favoriete keuze van veel biljarters en vroeg of laat trek je dan de aandacht van criminelen. De pomerans werd nagemaakt en het verschil tussen echt en namaak was niet meer te zien.

Moori reageerde daarop door de pomeransen in strips te verkopen en aan die strips een hologram toe te voegen. Met behulp van een zogenaamde ‘Handy viewer’ (1 per doos) was aan het hologram te zien of je met de goede pomerans had te maken.

Kort hierna was Moori ineens niet meer leverbaar en de wildste theorieën deden de ronde (de maker zou zijn overleden, de fabriek was opgekocht door de concurrentie, enz). Inmiddels lijkt de Moori pomerans weer normaal leverbaar, maar zijn er twijfels of het nog wel dezelfde pomerans is als daarvoor. Dat is jammer. Persoonlijk zou ik zonder dralen het dubbele willen betalen voor een échte Moori medium….

Alternatief voor de Moori:

De pomerans die het dichtste in de buurt van de speelkwaliteiten van de originele Moori medium lijkt te komen, is de Kamui Black Soft of Supersoft. Heeft u een betere pomerans gevonden in uw zoektocht naar een vervanging van de Moori medium, laat het me s.v.p. weten. Ik ben zeer benieuwd naar uw ervaringen

Zelf een pomerans vervangen:

Op de vervolgpagina wordt u getoond hoe u zelf een pomerans zou kunnen vervangen.
Maar natuurlijk kunt u er ook voor kiezen om dit door de biljarthandelaar te laten doen.
Hij plakt dagelijks meerdere pomeransen en heeft daarvoor de beste lijm en vaardigheden.

•  Het vervangen van een pomerans

In de biljarthandel zijn pomerans reparatiesetjes te verkrijgen, waarmee u alles in huis haalt om zelf een pomerans te vervangen. Voor een klein bedrag bent u niet meer afhankelijk van de regionale biljarthandel en kunt u zelf een nieuwe pomerans plaatsen op het moment dat dat nodig is.

.

Hoe de professionals een pomerans vervangen:

Als u uw pomerans laat vervangen door de biljarthandelaar, dan wordt dat professioneel gedaan op een draaibank. In onderstaande video kunt u bekijken hoe dat precies in zijn werk gaat:

.

Mobiele draaibanken

Naast de grote en stationaire draaibank, die we bij de biljarthandelaar zien, zijn er ook zogenaamde mobiele draaibanken te koop voor thuisgebruik of op locatie. Deze kosten rond de 900 a 1000 euro in aanschaf en je ziet ze wel eens op grote biljarttoernooien of -evenementen.

.

Met welke pomeransen spelen de topspelers?

Deze vraag werd mij zo ontzettend vaak gesteld en ik kon er nooit antwoord op geven. Op internet is daarover ook bijna niets te vinden, vandaar dat ik het initiatief heb genomen om eens contact op te nemen met alle topbiljarters in de lage landen. Onderstaand tref je daarvan een klein overzicht aan.

Op het moment van navraag speelden de volgende spelers met:

• Dick Jaspers (driebanden): Aura MS (medium soft) en S (soft) van de firma Bill King
• Jef Philipoom (driebanden): Kamui zachte M (medium) of harde S (soft) – test regelmatig nieuwe pomeransen
• Jean van Erp (driebanden): Moori S (soft) en Kamui S (soft)
• Frans van Schaik (driebanden): Easy Diamonds H (hard) = vergelijkbaar met Davinci, maar niet zo duur.
• Gert-Jan Veldhuizen (meerdere spelsoorten): Kamui S (soft)
• Therese Klompenhouwer (driebanden): Longoni Fuji H (hard) Modena (rode pomerans)
• Jean Paul de Bruijn (drieb./bandstoten): Caudron Quick (iets hardere uitvoering)
• Raymund Swertz (driebanden): Kamui Black M (medium)
  Raymund Swertz (klassieke spelsoorten): Le Prof
• Glenn Hofman (driebanden): Kamui S (soft) Clear
• Frédéric Caudron (alle spelsoorten): Caudron Tip Q (quick, medium harde pomerans)
• Eddy Merckx (driebanden): Kamui S (soft)

In het kort komt het er op neer dat er geen eensluidend antwoord te formuleren is. Bijna iedereen speelt met een ander merk of op zijn minst met een andere uitvoering daarvan. Vooral de hardheid of zachtheid van de pomerans is belangrijk voor hen. De pomerans moet goed klinken maar vooral ook goed aanvoelen. Is dat niet het geval, dan gaat hij er bij de meeste spelers ook meteen weer van af.

.

Overzicht hardheden van diverse pomeransen

Een Amerikaanse biljartwinkel (Pooldawg) heeft een tijd terug alle mogelijke pomeransmerken en -varianten getest op hun hardheid.

Voor de test is een standaard Shore A Durometer (hardheidsschaal van 0-100) gebruikt met 1 kg. druk. Deze meet de dichtheid van drie pomeransen per merk en berekent het gemiddelde van drie metingen waar een klassering in hardheid uit komt.

Een zachte pomerans slijt en vervormd eerder, maar veel libre/kader biljarters denken dat een zachtere pomerans meer controle geeft en dus meer effect overbrengt. Een hardere pomerans slijt en vervormd minder en zal met name door driebandenspelers op prijs worden gesteld.

De hardheid van een pomerans wordt door de fabrikant vaak als SS (super soft / zeer zacht), S (soft / zacht), M (medium / gemiddeld) en H ( hard) aangeduid, maar die aanduidingen komen vaak niet overeen met die van andere merken. Daarom is onderstaande lijst wellicht handig.

Pomeransmerk / hardheid:

• Zan (Soft) 66.3
• Elk Master 66.8
• Navigator Black (X-Soft) * 67.0
• Kamui Black (Super Soft) 67.5
• Da Vinci (Soft) 68.7
• Black Heart (Soft) 68.7
• Navigator Alpha (X-Soft) * 69.0
• Navigator Blue Impact (Super-Soft) * 69.0
• Kamui (Super Soft) 69.2
• Navigator Black (Soft) * 71.0
• Kamui Black (Soft) 72.3
• Aramith Laminated (Soft) 72.6
• Moori (Soft) 72.8
• Navigator Alpha (Soft) * 73.0
• Navigator Blue Impact (Soft) * 73.0
• Da Vinci (Medium) 73.6
• Fuji (Soft) 74.2
• G2 (Soft) 74.8
• Hirano (Soft) 75.2
• Predator Victory (Soft) 75.3
• Moori (Medium) 75.5
• Tiger Everest 75.7
• Aramith Laminated (Medium) 75.8
• Tiger Emerald 76.0
• Navigator Black (Medium) * 76.0
• Tiger Onyx 76.4
• Black Heart (Medium) 76.6
• Tiger Laminated (Soft) 76.7
• Zan (Medium) 77.8
• Tiger Sniper 77.8
• Navigator Alpha (Medium) * 78.0
• Kamui II (Soft) 78.1
• Tiger Laminated (Medium) 78.2
• Fuji (Medium) 78.5
• Kamui Black (Medium) 78.7
• Navigator Blue Impact (Medium) * 79.0
• Talisman Pro (Soft) 79.6
• Great White 79.6
• Predator Victory (Medium) 79.8
• G2 (Medium) 80.1
• Tiger Dynamite 80.8
• Tiger Laminated (Hard) 81.7
• Da Vinci (Hard) 81.9
• Talisman Water Buffalo (Medium) 82.0
• Kamui II (Medium Soft) 82.2
• Talisman Water Buffalo (Hard) 83.2
• Kamui II (Medium) 83.4
• Talisman Pro (Medium) 83.5
• Fuji (Hard) 83.8
• Navigator Black (Hard) * 84.0
• Predator Victory (Hard) 84.3
• Moori (Hard) 84.4
• Talisman Pro (Hard) 84.4
• Hirano (Medium) 84.8
• Kamui Black (Hard) 84.8
• Navigator Alpha (Hard)  85.0
• G2 (Hard) 85.5
• Navigator Blue Impact (Hard) * 86.0
• Aramith Laminated (Hard) 86.6
• Zan (Hard) 87.4
• Le Pro 88.2
• Black Heart (Hard) 88.2
• Talisman Pro (Extra Hard) 88.7
• Hirano (Hard) 90.6
• Triangle 91.0
• Kamui II (Hard) 92.2
• Samsara Jump Break 95.5

Niet iedere pomerans van hetzelfde merk en uitvoering is altijd hetzelfde, dus in de praktijk kunnen bovenstaande metingen iets afwijken. De hardheid van een pomerans is niet het enige waar u op af kunt gaan bij de keuze van een pomerans, maar wellicht heeft u er toch iets aan.
Het kan zijn dat enkele nieuwere merken ontbreken, aangezien het hier om een Amerikaanse test gaat, maar de belangrijkste en bekendste merken staan er in ieder geval wel bij.