HDR (High Dynamic Range):
Het volgende komt u ongetwijfeld bekend voor. U maakt een foto van een standbeeld of fontein, met een groot gedeelte lucht, en schaduw. Als de lucht juist belicht is, zal de fontein donker worden afgebeeld. Omgekeerd geldt voor de lucht als de fontein juist belicht is. HDR-techniek kan u hierbij van dienst zijn en een foto produceren waarbij alle onderdelen juist belicht zijn. Zie onderstaande foto (van de fontein) ter illustratie.
.
Wat is HDR?
HDR staat voor “High Dynamic Range” (hoog dynamisch bereik). In de begintijd kon men software gebruiken zoals Photomatix, waarmee afbeeldingen gecreëerd werden met meer details in de heldere en schaduwrijke gedeelten, dan dat mogelijk zou zijn met normale foto’s van de digitale camera’s uit die tijd. Het heeft wat weg van een oude techniek uit de donkere kamer, namelijk doordrukken en tegenhouden. HDR gaat een stap verder door de hoeveelheid aan detail in een foto te vergroten en stelt u zo in staat om verrassende foto’s te creëren. Het is aan u om deze techniek terughoudend toe te passen en uw foto’s meer natuurlijk te houden, maar u kunt er ook creatief mee omgaan en sfeervolle en schilderachtige foto’s mee maken. Het is aan u hoe het eindresultaat wordt.
Tegenwoordig is HDR niet meer weg te denken in de foto- en videografie. Er is geen extra softwarebewerking meer nodig, de camera regelt het in een oogwenk en het wordt steeds beter.
Voorheen kon u hier uitgebreide tips vinden voor het maken en bewerken van HDR-foto’s. U vindt die informatie door op het ‘meer’-icoon te klikken. Om een HDR-foto te kunnen samenstellen, dient u foto’s uit ieder lichtbereik te hebben. Van heel donker tot heel licht. Een digitale spiegelreflexcamera is uitermate geschikt om deze foto’s te maken. Voor het converteren van die foto’s dient u bijvoorbeeld te beschikken over het programma Photomatix Pro (maar tegenwoordig kan dit in ieder volwassen fotoprogramma, zoals Photoshop, Lightroom, Affinity Photo, enz.). Op de vervolgpagina leest u hoe in een aantal simpele stappen de benodigde foto’s te maken en vervolgens deze met Photomatix om te zetten naar HDR… 
.
Enkele HDR-foto’s:
Onderstaand treft u een aantal oude, door mij gemaakte handmatige HDR-foto’s aan. Het zijn geen supercreaties, maar ze geven wel goed weer dat HDR-fotografie ook valkuilen heeft. Als u, zoals ik gedaan heb, in Photomatix de instellingsschuiven iets te ver naar rechts schuift, dan ontstaan er Anton Pieck-achtige beelden. De huizen lijken wel getekend (zoals goed te zien is op de eerste foto). Sommige fotografen vinden dit geweldig en doen niets liever, maar andere, meer professionele fotografen gruwelen hiervan.
.
Hoe maakten we vroeger HDR foto’s
Om een HDR foto te maken heeft u op zijn minst 3 verschillend belichte foto’s van hetzelfde onderwerp nodig. Dat is niet zo moeilijk als het lijkt. Veel camera’s hebben de mogelijkheid aan boord om de belichting van opname tot opname aan te passen. Omdat elke camera anders is moet u uitzoeken hoe u de belichting kunt instellen. Zoek naar Exposure, AEB (Automatic Exposure Bracketing), A-EV, of een kleine +/- afbeelding.
Onderstaand een vorobeeld op een simpele richt-en-schiet camera – een Sony Cybershot. Als u op de +/- knop drukt dan kunt u de helderheid (EV) voor uw opnamen instellen.
1. Maak 1 opname op EV 0 (het gele streepje staat bij de 0):
2. Druk nog een keer op de +/- knop en beweeg de cursor naar beneden en zet deze op EV -2. Maak de opname:
3. Druk nog een keer op de +/- knop en beweeg de cursor helemaal naar boen en zet deze op EV +2. Maak de opname.
Gewoonlijk maak ik 3 opnamen met 2 EV ertussen.(een op EV -2, een op EV 0 (welke de meest correct belichte foto zal zijn), en een op EV +2.
.
Hier is een voorbeeld van 3 opnamen:
Bij opname 1 is de foto goed belicht op EV-0:
Deze tweede opname is duidelijk onderbelicht op EV -2:
En de laatste opname is overbelicht op EV +2:
Dit resulteert tenslotte in deze HDR-foto, waarbij alle goed belichte delen uit de 3 aparte foto’s zijn gecombineerd.
.
Tegenwoordig volledig geautomatiseerd
Bovenstaand voorbeeld mag wat bewerkelijk lijken (en dat was het ook), maar de tijd staat niet stil en tegenwoordig kan bijna iedere camera volautomatisch HDR-opnames maken. U heeft vaak nog wel controle over de stappen, want in het voorbeeld maken we gebruik van 3 foto’s, maar u kunt ook 5, 7 of 9 foto’s laten maken en ook kunt u aangeven hoe groot of klein de belichtingsinterval moet zijn.
Als u vervolgens de HDR-foto nog wat bewerkt in een fotoprogramma en deze hier en daar nog wat fine-tuned, dan kunt ook u resultaten als onderstaande foto krijgen.
Een HDR opname van een verlaten fabriekspand in Argentinië. Bij een normale foto zou u binnen en buiten nooit goed kunnen belichten. HDR zorgt er voor dat ze beide goed belicht zijn en dat we zowel de binnen- als buitenkant goed kunnen zien (Unsplashfoto door Nicolas Castez).
.
Tips voor HDR-fotografie
Ondanks dat uw moderne camera HDR-fotografie gemakkelijk maakt, zijn er toch enkele tips om de foto(‘s) nog beter te maken.
1. Omdat uw camera meerdere opnamen moet maken voor de HDR-foto, is het goed om ervoor te zorgen dat de camera tussen de opnamen door niet beweegt. Gebruik een stevig statief of plaats uw camera op een vaste ondergrond, om bewegingsonscherpte en -afwijkingen te voorkomen.
2. Om bewegingsonscherpte te voorkomen:
– Stel de opname scherp met behulp van autofocus en zet deze daarna uit. Tussen de opnamen door is het namelijk niet nodig en ook niet gewenst dat uw camera steeds opnieuw gaat scherpstellen, waardoor bewegingsonscherpte kan ontstaan.
– Zet eventueel de beeldstabilisatie uit als u fotografeert vanaf statief.
– Als u de ruisonderdrukking uit kunt schakelen in het menu van uw camera, dan verdient dat de voorkeur wanneer u avond-/nachtopnamen maakt.
– Maak gebruik van de afstandbediening of stel in dat de camera vooraf een aantal seconden aftelt.
3. Stel de ISO zo laag mogelijk in. Omdat u vanaf statief fotografeert zal dat geen belemmering vormen en u voorkomt daarmee ruisvorming, die soms kan ontstaan door de HDR-bewerking.
4. Als uw camera RAW foto’s kan maken, doe dat dan ook, zodat u achteraf, indien nodig, de volledige controle over de instellingen houdt.
5. Besteed wat extra tijd aan de compositie van uw foto. Ook bij HDR-foto’s is dat belangrijk en denk goed na of het onderwerp zich wel leent voor een goede HDR-opname. Soms komen grote schaduwpartijen of letterlijk overbelichte delen niet goed uit de verf. Maak vooral proefopnamen. Beoordeel deze ter plaatse en pas de instellingen en/of de compositie daar op aan.
Een prachtige HDR-foto, gemaakt in Venetië Italië (Unsplashfoto van Federico Beccari).
Bonustip:
Beoordeel vooraf of het überhaupt wel nodig is om een HDR-foto te maken. Dit is namelijk niet altijd persé nodig. Als de histogram mooi gevuld is, zonder extreme pieken, dan kunt u vaak volstaan met de ‘normale’ foto. Twijfelt u, maak dan zowel een normale alsook de HDR-foto, zodat u deze achteraf kunt vergelijken.
..
HDR met de iPhone
Mag het maken van een HDR foto met een spiegelreflexcamera dan wat bewerkelijk zijn. Tegenwoordig kunt u met een smartphone zoals bijv. de iPhone prachtige HDR-foto’s maken zonder enige moeite. De camera combineert automatisch 3 of 5 foto’s tot een prachtige HDR-opname. Sterker nog, op de nieuwste iPhones is HDR voortaan de standaard. En met recht, want de foto’s zijn zondermeer prachtig om te zien.
.
Geen tijd om te kiezen tussen normale en HDR foto?
Op de nieuwste smartphones wordt automatisch in HDR gefotografeerd (dan heeft u geen keuze). Maar op sommige modellen kunt u nog instellen dat naast de HDR-opname tevens de normale (jpg) foto bewaard moet worden. Als u twijfelt of HDR wel de betere keuze is, dan zet u deze functie aan, zodat u achteraf gemakkelijk kunt beoordelen welke van de twee foto’s het beste uit de verf komt.
